Kuyini Ukulahlekelwa Inkumbulo?

[umthombo]

Wonke umuntu ukhohlwa okuthile ngesikhathi esisodwa noma kwenye. Kujwayelekile ukuthi ukhohlwe ukuthi ugcine kuphi okhiye bemoto yakho noma igama lomuntu ohlangane naye emizuzwini embalwa edlule. Izinkinga zenkumbulo eziqhubekayo kanye nokwehla kwamakhono okucabanga kungasolwa ngokuguga. Nokho, kunomehluko phakathi kwezinguquko ezivamile zenkumbulo nalezo ezihlotshaniswa nokuphazamiseka kokulahlekelwa inkumbulo njenge-Alzheimer's. Ezinye izinkinga zokulahlekelwa inkumbulo zingelapheka.

Uma ufisa ukusiza labo ababhekene nezinkinga ezifanayo, ungase ufune ukukhetha i- i-BSN degree esheshayo. Nokho, uma ufisa ukwazi okwengeziwe mayelana nokulahlekelwa inkumbulo ukuze uzisize wena noma othandekayo, qhubeka ufunda ukuze ufunde okwengeziwe.

Ukuxhumana Phakathi Kokulahlekelwa Inkumbulo Nokuguga

Memory ukulahlekelwa ngenxa yokuguga akuholeli ekuphazamisekeni okukhulu ekuphileni kwansuku zonke. Ungase ukhohlwe igama lomuntu, kodwa uzokwazi ukulikhumbula kamuva. Lokhu kulahlekelwa kwenkumbulo kuyalawuleka futhi akuvimbeli ikhono lokuphila ngokuzimela, ukugcina impilo yomphakathi noma ngisho nomsebenzi.

Kuyini Ukukhubazeka Kwengqondo Okumaphakathi?

Ukukhubazeka okumaphakathi kwengqondo ukwehla okusobala endaweni eyodwa yamakhono okucabanga, njengenkumbulo. Lokhu kuholela ezinguqukweni ezinkulu kunalezo ezenzeka ngenxa yokuguga kodwa zibe ngaphansi kwalezo ezibangelwa ukuwohloka komqondo. Ukonakala akuvimbeli ikhono lomuntu lokwenza imisebenzi yansuku zonke noma ukuhlanganyela emisebenzini yokuzijabulisa.


Abacwaningi nodokotela basathola okwengeziwe ngalolu hlobo lokukhubazeka. Iziguli eziningi ezinalesi simo zigcina sezidlulela ekuwohlokeni komqondo ngenxa I-Alzheimer's noma esinye isifo esihlobene. Kodwa-ke, abanye abanezimpawu ezivamile zokulahlekelwa inkumbulo ezihlobene neminyaka abathuthuki kangako futhi abagcini ngokuwohloka komqondo.

Ukuxhumana Phakathi Kokulahlekelwa Inkumbulo Nokuwohloka Komqondo

I-Dementia yigama lezokwelapha eliyisambulela elisetshenziselwa ukuchaza iqoqo lezimpawu ezihlanganisa ukukhubazeka ekufundeni, ekwahluleleni, ekukhumbuleni, ekukhulumeni nasekucabangeni. Ngokuvamile iqala kancane futhi ibe yimbi ngokuhamba kwesikhathi, okwenza umuntu akhubazeke ngokuvimbela ubudlelwano obujwayelekile, ukusebenzelana komphakathi, nomsebenzi. Ukulahlekelwa inkumbulo okuphazamisa ukuphila okuvamile kuwuphawu oluhamba phambili lokuwohloka komqondo. Ezinye izimpawu zihlanganisa:

  • Ukungakwazi ukukhumbula amagama ajwayelekile
  • Ukubuza imibuzo efanayo ngokuphinda
  • Ukuhlanganisa amagama
  • Ukubeka kabi izinto
  • Kuthatha isikhathi eside ukuqeda imisebenzi ejwayelekile njengokwenza ikhekhe elilula
  • Ukulahleka ngenkathi ushayela noma uhamba endaweni oyijwayele 
  • Imizwa iyashintsha ngaphandle kwesizathu esisobala

Yiziphi Izifo Eziholela Ekuwohlokeni Komqondo?

Izifo ezilimaza ubuchopho kancane kancane futhi ziholele ekulahlekelweni inkumbulo kanye nokuwohloka komqondo zihlanganisa:

  • Ukuwohloka komqondo kwemithambo
  • Isifo i-Alzheimer
  • Lewy ukuwohloka komqondo komzimba
  • I-Frontotemporal dementia
  • I-Limbic-predominant Age-related TDP-43 Encephalopathy noma LATE
  • Ukuwohloka komqondo okuxubile

Yiziphi Izimo Ezihlehliswayo Zokulahlekelwa Inkumbulo?

Ithani lezinkinga zezokwelapha zingaholela ekulahlekelweni inkumbulo noma ukuwohloka komqondo izimpawu. Eziningi zalezi zimo zingelashelwa ukubuyisela emuva izimpawu zokulahlekelwa inkumbulo. Ukuhlolwa kukadokotela kungasiza ekutholeni ukuthi isiguli sinokuphazamiseka kwenkumbulo okulungisekayo.

  • Eminye imithi ingase iholele ekukhohlweni, ekuboneni izinto ezingekho, nasekudidekeni.
  • Ukulimala ekhanda, ukulimala, ukuwa, nezingozi, ikakhulukazi lezo eziholela ekuqulekeni, zingaholela ezinkingeni zenkumbulo.
  • Ukucindezeleka, ukucindezeleka, ukukhathazeka, nezinye izinkinga ezingokomzwelo kungaholela ebunzimeni bokugxilisa ingqondo kanye nokungakwazi ukwenza imisebenzi yansuku zonke.
  • Ukuntuleka kwevithamini B12 kuholela ezinkingeni zokulahlekelwa inkumbulo njengoba kudingekile kumangqamuzana egazi abomvu anempilo kanye nokukhula/ukukhiqizwa kwamangqamuzana ezinzwa.
  • Ukuluthwa utshwala okungapheli kungaholela ekukhubazekeni kwengqondo.
  • Izifo zobuchopho ezifana nokutheleleka noma isimila zingadala izimpawu ezinjengokuwohloka komqondo.
  • Indlala yegilo engasebenzi kahle noma i-hypothyroidism iholela ekukhohlweni.
  • I-apnea uma ulele ingabangela ukulahlekelwa inkumbulo futhi iholele emandleni okucabanga ampofu.

Kufanele Ubonane Nini Nodokotela?

Uma wena noma othandekayo ebonisa izimpawu zokulahlekelwa inkumbulo, kungase kube isikhathi sokubona udokotela. Odokotela bazokwenza izivivinyo ukuze bathole izinga lokukhubazeka kwenkumbulo futhi bahlonze imbangela ewumsuka. Kungumqondo omuhle ukuhamba nomngane noma ilungu lomndeni elingasiza isiguli siphendule imibuzo elula udokotela azoyibuza ukuze afinyelele esiphethweni. Le mibuzo ingase ihlanganise:

  • Izinkinga zenkumbulo ziqale nini?
  • Uphuza yiphi imithi? Iyini imithamo yazo?
  • Ingabe usuqalile ukuphuza imithi emisha?
  • Yimiphi imisebenzi yansuku zonke osekunzima kakhulu ukuyenza?
  • Yini ongayenza ukuze ubhekane nezinkinga zokulahlekelwa inkumbulo?
  • Uke waba sengozini noma walimala ezinyangeni ezimbalwa ezedlule?
  • Ingabe usanda kugula futhi uzizwa ucindezelekile, ukhathazekile, noma udangele?
  • Ingabe uke wabhekana nesenzakalo esikhulu sokuphila esicindezelayo noma ushintsho?

Ngaphandle kokubuza le mibuzo engenhla kanye nokuhlola umzimba jikelele, udokotela uzophinde abuze eminye imibuzo ukuze ahlole inkumbulo yesiguli nekhono lokucabanga. Bangase futhi ba-ode izikena zezithombe zobuchopho, ukuhlolwa kwegazi, nokunye ukuhlola kwezokwelapha ukuze kutholakale umsuka wokulahlekelwa inkumbulo nezimpawu ezinjengokuwohloka komqondo. Kwesinye isikhathi, isiguli singase sidluliselwe kuchwepheshe ongakwazi ukwelapha ukuphazamiseka kwenkumbulo nokuwohloka komqondo kalula. Ochwepheshe abanjalo bahlanganisa odokotela bezifo zengqondo, odokotela bengqondo, odokotela bezinzwa, nodokotela bengqondo.

Umbhalo wokugcina

Ukuhlonza ukulahleka kwenkumbulo kokuqala kanye nokuwohloka komqondo kungaba inselele. Kodwa-ke, ukuxilongwa kusenesikhathi kanye nokwelashwa ngokushesha kungasiza ekulawuleni izimpawu futhi kuvumele amalungu omndeni/abangane ukuthi bajwayele lesi sifo. Akukhona lokhu kuphela, kodwa futhi kunika amandla ukunakekelwa kwesikhathi esizayo, kusiza ukuhlonza izindlela zokwelapha, futhi kuvumela isiguli noma umndeni waso ukuba baxazulule izindaba zezezimali noma zezomthetho kusengaphambili.