Yonke into ekufuneka uyazi malunga ne-Alzheimer's Disease

[umthombo]

I-Alzheimer's luhlobo lwesifo sengqondo esiyingozi esichaphazela ukuziphatha, ukucinga kunye nenkumbulo. Iimpawu zesi sifo zinokukhula zibe nzima ngokwaneleyo ukuba ziqale ukuthintela imisebenzi yemihla ngemihla kunye nomsebenzi. Ukuba unqwenela ukuba ngumongikazi obonelela abaguli abanjalo, ke unokufuna ukufumana isidanga esiphezulu ngokubhalisa inkqubo ye-MSN ethe ngqo. Nangona kunjalo, ukuba wena okanye othandekayo ubonisa iimpawu kwaye unqwenela ukwazi ngakumbi malunga ne-Alzheimer's, namhlanje siza kuhlola ukuba yintoni i-Alzheimer's, ichaphazela njani izigulane kunye nezinye iinkcukacha ezifanelekileyo.

Yintoni i-Alzheimer's?

I-Alzheimer's yi ngengqondo isifo okanye ukuphazamiseka okuye kube mandundu ngokuhamba kwexesha ngenxa yedipozithi yeprotheyini ebuchotsheni. Oku kwenzeka ngenxa yotshintsho lweekhemikhali kwingqondo kwaye kubangela ukuba iiseli zengqondo zicuthe kwaye zife ekugqibeleni. Isifo sika-Alzheimer sesona sizathu sixhaphakileyo sesifo sengqondo esiyingozi kwaye sikhokelela ekwehleni ngokuthe ngcembe kwindlela yokucinga, ekuziphatheni, kwizakhono zentlalo, nakwinkumbulo. Zonke ezi mpawu ziphazamisa ukusebenza komntu ngendlela eqhelekileyo.

Iimpawu zokuqala ziquka ukungakwazi ukukhumbula iincoko zamva nje okanye ukulibala iziganeko zamva nje. Ezi mpawu ekugqibeleni ziqhubela phambili kwimiba enzulu yememori kunye nokulahlekelwa ukukwazi ukwenza imisebenzi yemihla ngemihla. Amayeza anokucothisa ukuqhubeka kweempawu okanye aziphucule, kodwa izigulana zinokufuna inkxaso kubanonopheli. Ngelishwa, akukho nyango lwesi sifo, kwaye izigaba eziphambili zikhokelela ekulahlekelweni okukhulu komsebenzi wobuchopho okhokelela kwizifo, ukungondleki, ukuphelelwa ngamanzi emzimbeni, okanye nokufa.

Ziziphi iimpawu ze-Alzheimer's?

Imiba yeenkumbulo

Ukuphelelwa yinkumbulo kuxhaphakile phantse kuwo wonke umntu, kodwa iimpawu zokulahleka kwenkumbulo kwi-Alzheimer's ziyazingisa kwaye ziba mandundu ngokuhamba kwexesha. Ukulahlekelwa yinkumbulo ekugqibeleni kuchaphazela amandla okusebenza emsebenzini nasekhaya. Umntu one-Alzheimer's will rhoqo:

  • Phinda imibuzo kunye neengxelo
  • Zilibale iziganeko, amadinga kunye neencoko
  • Lahleka kwiindawo eziqhelekileyo ngelixa uqhuba okanye uhamba
  • Beka izinto kwindawo ezingaqhelekanga
  • Yiba nobunzima bokuvakalisa iingcinga, ukuthatha inxaxheba kwiincoko, kunye nokukhumbula amagama ezinto 
  • Ulibale amagama ezinto zemihla ngemihla kunye namalungu osapho

Ukuthathwa KweziGqibo kunye nokuGqweba 

I-Alzheimer ichaphazela ukukwazi ukucinga ngokufanelekileyo, okukhokelela ekubeni isigulane senze izigqibo ezingenangqondo kunye nezigwebo kwiimeko zemihla ngemihla. Banokugqiba ukunxiba iimpahla zohlobo olungalunganga lwemozulu kwaye bade baqale ukufumana kunzima ukuphendula kwiimeko zemihla ngemihla njengokutshisa ukutya, okanye ukwenza ujiko olungalunganga ngelixa uqhuba.

I-Alzheimer's ayichaphazeli nje kuphela amandla okucinga kodwa yenza kube nzima kumntu ochaphazelekayo ukuba anikele ingqalelo. Oku kuquka ngokukodwa iikhonsepthi ezingabonakaliyo ezifana neesimboli kunye namanani. Ukwenza izinto ezininzi kwakhona kuba yinto engenakwenzeka, kwaye izigulane ekugqibeleni ziyalibala ukusebenza ngokuqhelekileyo, ukupheka okanye ukuzihlamba.

Utshintsho kwisimo sokuziphatha kunye nobuntu

Ukutshintsha kwengqondo kwisifo sika-Alzheimer kunokuchaphazela indlela yokuziphatha kunye nesimo sengqondo. Ezinye iimpawu zinokubandakanya:

  • Ukuhlaliswa koluntu 
  • Ukulahlekelwa ngumdla kwimisebenzi yemihla ngemihla 
  • ukudakumba
  • Ukuhamba kweemvakalelo
  • Ukungathembani 
  • Ubundlongondlongo okanye umsindo
  • Ukutshintsha kwimikhwa yokulala
  • Ukulahlekelwa yizithintelo
  • Ukubhadula 

Ilahleko kwiZakhono eziGcinelweyo

Izigulane ze-Alzheimer zijongene notshintsho olukhulu kwimemori kunye nezakhono. Banokubambelela kwezinye izakhono ekuqaleni, kodwa njengoko ixesha lihamba kwaye iimpawu Okubi ngakumbi, banokuphulukana nezi ngokupheleleyo.

Ukuphulukana nezakhono ezigciniweyo kuquka ukubalisa amabali, ukufunda/ukuphulaphula incwadi, ukucula, ukumamela umculo, ukudanisa, ukuzoba, ukupeyinta, ukwenza imisebenzi yezandla, kunye nokwabelana ngeenkumbulo. Izakhono ezigciniweyo zezokugqibela ukuhamba njengoko zilawulwa ngamalungu obuchopho achaphazelekayo kwizigaba zokugqibela zesifo.

Iimbangela ze-Alzheimer's Disease

Izizathu ezichanekileyo ze-Alzheimer's azaziwa ngokupheleleyo. Kwinqanaba elilula, lichazwa njengokungaphumeleli komsebenzi weprotheni yengqondo. Oku ekugqibeleni kuphazamisa ukusebenza kweeseli zengqondo okukhokelela kumonakalo we-neuron, ukulahleka koqhagamshelwano lweeseli, kunye nokufa kwe-neuron.

Izazinzulu zikholelwa ukuba i-Alzheimer ibangelwa kukutshintsha kwendlela yokuphila, iimeko zokusingqongileyo, imfuzo, kunye nokuguga. Amatyala ambalwa ayenzeka ngenxa yotshintsho oluthile lwemfuza kwiminyaka ephakathi. Umonakalo wobuchopho uqala kummandla wobuchopho olawula inkumbulo kwaye usasazeke ngendlela eqikelelwayo. Ingqondo iphinda icutheke kakhulu ngamanqanaba okugqibela esi sifo.

Izinto zobungozi

ubudala

Abantu abakubudala obuphakathi okanye abadala basengozini enkulu yokuba nesi sifo. Baninzi abafazi abanesi sifo kuba badla ngokuphila ixesha elide kunamadoda.

Genetics

Umngcipheko wokuba ne-Alzheimer's mkhulu kumntu onomzali okanye umntakwenu onesifo. Imiba yemfuza yonyusa umngcipheko, kodwa kutheni le nto isenzeka kunzima ukuqonda. Izazinzulu ziye zafumanisa utshintsho olunqabileyo kwimizila yemfuza enegalelo kwi-Alzheimer's.

Down Syndrome

Uninzi lwabantu abane Isifo esiphantsi ukuphuhlisa i-Alzheimer's ngenxa yokuba neekopi ezintathu ze-chromosome 21. I-gene ibandakanyeka kwimveliso yeprotheni, ekhokelela ekubunjweni kwe-beta-amyloid. Amaqhekeza eBeta-amyloid akhokelela kwiiplagi zengqondo. Iimpawu kwizigulana ze-Down syndrome zivela kwiminyaka eyi-10 ukuya kwengama-20 ngaphambili xa kuthelekiswa nabantu abaqhelekileyo.

Inqaku lokugqibela

Nangona i-Alzheimer's ingenako ukunyangeka, inokulawulwa ngoncedo lwamayeza kunye nothethwano lwengcali. Ukuba wena okanye othandekayo unazo naziphi na iimpawu, qhagamshelana nogqirha ngokukhawuleza.