Neurobiology of Addiction: Fa'ailoaina le Matafaioi a le Fai'ai

faʻatomuaga 

O vaisu e feso'ota'i ma fa'ama'i e a'afia ai lou fai'ai. 

Pe o le taumafaina o fualaau o tiga ua faatonuina, taaloga faitupe ava malosi, po o le nicotine, o le faatoilaloina o soo se vaisu e le faigofie ona taofia.

O vaisu e masani lava ona tupu pe a lofituina le taamilosaga fiafia o le faiʻai i se auala e mafai ona tumau. I nisi taimi, o nei faafitauli e mafai ona tumau.

A o'o mai i vaisu, o le mea lea o lo'o ta'alo pe a e tau atu i se faiga po'o se ala e fa'atusalia ai le matafaioi a le dopamine. 

E faapena foi, pe a tupu se tagata ua fai ma vaisu i se vailaau, e masani lava ona ua amata ona suia le faiʻai. E tupu lea mea ona e mafai ona fa'aosoina se tali tele pe a o'o i le fai'ai. 

I lenei tusiga, o le ae mauaina le matafaioi a le faiʻai i le neurobiology o vaisu.

O le a le Neurobiology o vaisu?

Faitau atili e uiga i taaloga fai'ai ma o latou aafiaga i le fai'ai iinei.

Atonu e faigata, ae o le neurobiology e taua i le suʻesuʻeina o sela o le neura ma le auala e fegalegaleai ai le tasi ma le isi. 

E masani ona e finch ma toso ese lou lima pe a e tago i se ipu vevela pe lagona le tiga. 

O le mea lea, o le neurobiology e mafai ai ona e suʻesuʻe pe faʻapefea ona fesoasoani le faiʻai ia te oe i le faia o nei filifiliga le iloa ma le mafaufau.

Mo ni nai tausaga, sa masani ona talitonuina o vaisu o se filifiliga ma o se ituaiga o le toilalo. O le mea lea, o le fa'amutaina o le tala fa'asolopito e mafua ona o suiga i le fausaga ma galuega a le fai'ai

O le a le Vaega o le Fai'ai e Mafua ai Vaisu?

E i ai mafuaaga eseese o vaisu, ma o nisi o ia mea e:

  • Genetics (lea e tusa ma le 40-60% o le lamatiaga o vaisu)
  • Soifua Maloloina o le mafaufau (e tele lava ina feagai ma tagata matutua ma talavou ona e maualuga atu le lamatiaga o le faʻaaogaina o fualaau faasaina ma vaisu nai lo le toatele o tagata).
  • Siosiomaga (siosiomaga vevesi o le aiga, matua o loo faaaogaina fualaau faasaina, leaga o le aoga, faatosinaga a tupulaga, ma le faatautala)

O le atinaʻe lata mai o suʻesuʻega o le neurobiology ua faʻamalamalamaina ai le faʻaogaina o mea ua fai ma vaisu, aemaise lava le faiga o taui o le faiʻai. 

O vaega eseese o le faiʻai e faʻalavelave i laʻasaga taʻitasi o le faʻagasologa o vaisu ma e iai sona sao taua i le amataga o le faʻaaogaina o vailaʻau ma lona atinaʻe.

I le pito i luga o le lisi o le mesolimbic dopamine system. E faasino i le ala taui o le fai'ai.

O le vaega autu lea o le fai'ai tatou te maua ai le fiafia. Faatasi ai ma le faʻaaogaina o vailaʻau, o le faiʻai e foliga mai e faʻavaivaia i vailaʻau, aemaise lava pe a e taumafaina cocaine, opioids, ma le ava malosi. E iu lava ina i'u ai i le faateleina o le fa'asa'olotoina o le dopamine, lea e mafai ona toe fa'afouina ai au amioga fa'amalosi. 

O le Fa'aaogāina o Vailaau Po'o Vaisu e A'afia ai Lou Fai'ai 

A e mafatia i vaisu o fualaau faasaina ma vaisu ava malosi, e mafai ona mafua ai se faʻaititia tele o mea efuefu. 

Le fa'aogaina o le ava malosi e aofia ai le fa'aitiitia o le lapo'a o le pito i luma, le vaega e fesoasoani ia i tatou i le faia o fa'ai'uga. 

Afai o le tagata lava ia inu cocaine mo se taimi umi, o le a fesoʻotaʻi ma le faʻaitiitia o le maualuga o le cortex prefrontal. Mulimuli ane, o le faʻaaogaina masani o le opioid e mafai ona aʻafia ai vaega o le faiʻai e pulea ai le tiga. 

O isi vaega o le fai'ai e fa'aleagaina ona o le fa'aaogaina o vaila'au o:

1. Cerebellum 

E nafa ma paleni ma tomai; manu'a i le cerebellum e mafai ona o'o atu ai i le savali, fa'amaopoopo gaioiga, ma le tautala. 

2. Tali Fa'anoanoa

Afai o le faiʻai o loʻo i ai i taimi uma le fusuaga poʻo le lele, atonu e ita le tagata, popole, ita, popole, ma atuatuvale.

3. Hippocampus 

O lenei itulagi e faʻafesoʻotaʻi lou manatua ma le aʻoaʻoina o mamanu.

Afai o loʻo faʻaaogaina e le tagata le vailaʻau mo le tele o tausaga, e mafai ona aʻafia ai le mafaufau ma le gafatia e taofi mea fou.

Togafitiga Auala 

O le malamalama i le neurobiology o vaisu ua saunia ai le auala mo togafitiga fou. 

O le mea lea, o le tulimataʻiina o le faiga o taui a le faiʻai e ala i togafitiga faʻafomaʻi, e pei o vailaʻau, poloka aʻafiaga o vailaʻau ma e mafai ona fesoasoani i toe malosi mai vaisu

Ae ui i lea, e mafai ona e faʻatinoina Mindfulness-Based Techniques ma CBT poʻo le Cognitive Behavioral Therapy. O nei mea e fesoasoani i tagata taʻitoʻatasi e toe faʻaleleia a latou faiga taui ma pulea lelei manaʻoga. 

Afai e te lagona le faʻamalosi pe manaʻo e faʻateʻa le vaisu i le ava malosi poʻo vailaʻau, aua e te faʻatuai e faʻafesoʻotaʻi se fomaʻi mafaufau. O le a fa'atupu ai lou manatu fa'alilolilo pe fa'apefea ona mafai e se tasi ona fesoasoani ia te oe.

O le mea lea, o vaisu o se fesoʻotaʻiga sili ona faigata o genetics, neurobiology, ma mea tau le siosiomaga, ma e tatau ona e togafitia i le taimi lava e maua ai.