मेमट्रॅक्स मेमरी समस्यांचा मागोवा घेते

छोट्या छोट्या गोष्टी विसरणे

मेमरी समस्या कोणालाही होऊ शकते: ते कशासाठी वर गेले होते ते विसरणे; वर्धापनदिन किंवा वाढदिवस गहाळ; त्यांनी थोड्या वेळापूर्वी जे सांगितले ते पुन्हा सांगण्याची गरज आहे. काही प्रमाणात विस्मरण पूर्णपणे सामान्य आहे, परंतु वारंवार होत असल्यास, विशेषत: जेव्हा एखादी व्यक्ती मोठी होते तेव्हा ती चिंतेची बाब ठरू शकते. मेमट्रॅक्सने एक गेम विकसित केला आहे जो व्यक्तींना स्वतःची चाचणी घेण्याची परवानगी देते आणि त्यांच्या स्मृती कार्यक्षमतेचा मागोवा घ्या. मेडिकेअरच्या वार्षिक वेलनेस व्हिजिटसाठी स्टॅनफोर्ड मेडिसिनच्या भागीदारीत दहा वर्षांमध्ये हे वैज्ञानिकदृष्ट्या विकसित केले गेले आहे आणि स्मृती आणि शिकण्याच्या समस्या ओळखण्यात मदत करू शकते.

विस्मरणात वाढ होणे ही समस्या आहेच असे नाही. मेंदू हा एक व्यस्त अवयव आहे, ज्यामध्ये विविध उत्तेजक आणि माहितीची क्रमवारी लावणे, संग्रहित करणे आणि प्राधान्य देणे आहे. या प्राधान्यक्रमामुळे काही वेळा कमी महत्त्वाचे तपशील हरवले जातात: जिथे वाचन चष्मे आहेत तितके महत्त्वाचे नाही जेवढे लक्षात ठेवणे मुलांना शाळेतून उचलणे आहे. लोक व्यस्त जीवन जगत असताना, काहीवेळा तपशील क्रॅक दरम्यान घसरतात हे आश्चर्यकारक नाही.

स्मृती आणि ताण

विस्कॉन्सिन-मॅडिसन विद्यापीठातील 2012 च्या अभ्यासात मेंदूच्या प्रीफ्रंटल कॉर्टेक्समधील वैयक्तिक न्यूरॉन्सकडे पाहिले, जे कार्यरत मेमरीशी संबंधित आहे, ते विचलित होण्याच्या प्रभावाखाली कसे कार्य करतात हे पाहण्यासाठी. मेंदूच्या या भागाची चाचणी घेण्यासाठी तयार केलेल्या चक्रव्यूहावर उंदीर धावत असताना, शास्त्रज्ञांनी त्यांना पांढरा आवाज दिला. 90 टक्के यशाचा दर 65 टक्क्यांपर्यंत कमी करण्यासाठी हे व्यत्यय पुरेसे होते. मुख्य माहिती राखून ठेवण्याऐवजी, उंदरांच्या न्यूरॉन्सने खोलीतील इतर विचलनावर उन्मत्तपणे प्रतिक्रिया दिली. विद्यापीठाच्या म्हणण्यानुसार तेच दुर्बलता माकडे आणि मानवांमध्ये दिसून येते.

लोकांचे वय वाढत असताना विस्मरण ही चिंतेची बाब आहे. आणखी एक अभ्यास, 2011 मध्ये एडिनबर्ग विद्यापीठाने या वेळी, विशेषतः पाहिले वय-संबंधित स्मृती विकार आणि ताण. विशेषत:, अभ्यासाच्या परिणामांची तपासणी केली वृद्ध मेंदूवर ताण हार्मोन कोर्टिसोल. कॉर्टिसोल थोड्या प्रमाणात स्मरणशक्तीला मदत करते, एकदा पातळी खूप जास्त झाली की ते मेंदूतील रिसेप्टर सक्रिय करते जे स्मरणशक्तीसाठी वाईट आहे. जरी हा मेंदूच्या नैसर्गिक फिल्टरिंग प्रक्रियेचा एक भाग असू शकतो, परंतु दीर्घकाळापर्यंत ते दैनंदिन मेमरी स्टोरेजमध्ये गुंतलेल्या प्रक्रियेमध्ये हस्तक्षेप करते. कोर्टिसोलची उच्च पातळी असलेले वृद्ध उंदीर हे नसलेल्या लोकांपेक्षा चक्रव्यूहात नेव्हिगेट करण्यास कमी सक्षम असल्याचे आढळले. कॉर्टिसोलने प्रभावित रिसेप्टर अवरोधित केल्यावर, समस्या उलट झाली. या संशोधनामुळे संशोधकांना ताणतणाव संप्रेरकांचे उत्पादन रोखण्याच्या मार्गांचा शोध घेण्यास प्रवृत्त केले आहे, ज्यामुळे वय-संबंधित स्मरणशक्ती कमी होण्याच्या भविष्यातील उपचारांवर संभाव्य परिणाम होऊ शकतो.

कधी आहे स्मृती भ्रंश समस्या?

एफडीएनुसार, स्मरणशक्ती कमी होणे ही समस्या आहे की नाही हे सांगण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे जेव्हा ते दैनंदिन जीवनात व्यत्यय आणू लागते: “जर स्मरणशक्ती कमी झाल्यामुळे एखाद्याला अशा क्रियाकलाप करण्यापासून प्रतिबंधित होत असेल ज्यांना त्यांना आधी हाताळण्यात कोणतीही अडचण आली नव्हती - जसे की चेकबुक संतुलित करणे, वैयक्तिक स्वच्छता राखणे किंवा आजूबाजूला वाहन चालवताना - ते तपासले पाहिजे." उदाहरणार्थ, भेटींचे वारंवार विसरणे किंवा संभाषणात तोच प्रश्न अनेक वेळा विचारणे ही चिंतेची कारणे आहेत. या प्रकारची स्मरणशक्ती कमी होणे, विशेषत: जर ती कालांतराने खराब होत गेली, तर डॉक्टरांना भेटायला सांगितले पाहिजे.

औषधोपचार, संसर्ग किंवा पौष्टिक कमतरता यासारखी इतर कोणतीही कारणे नाकारण्यासाठी डॉक्टर वैद्यकीय इतिहास घेतील आणि शारीरिक आणि न्यूरोलॉजिकल चाचण्या घेतील. रुग्णाची मानसिक क्षमता तपासण्यासाठी ते प्रश्नही विचारतील. मेमट्रॅक्स गेम या प्रकारच्या चाचणीवर आधारित आहे, विशेषत: स्मृतिभ्रंश, सौम्य संज्ञानात्मक कमजोरी आणि अल्झायमर रोग यासारख्या वृद्धत्वाशी संबंधित स्मरणशक्तीच्या समस्या निवडण्यासाठी. प्रतिक्रिया वेळा तपासल्या जातात, तसेच दिलेली उत्तरे, आणि संभाव्य समस्येमध्ये कोणतेही बदल दर्शविण्यासाठी ते अनेक वेळा घेतले जाऊ शकते. अडचणीचेही वेगवेगळे स्तर आहेत.

मेमरी लॉस प्रतिबंधित

स्मृती नष्ट होण्यापासून संरक्षण करण्याचे अनेक मार्ग आहेत. निरोगी जीवनशैली, उदाहरणार्थ धुम्रपान न करणे, नियमित व्यायाम करणे आणि निरोगी खाणे याचा परिणाम होतो - वयाची पर्वा न करता. याव्यतिरिक्त, वाचन, लेखन आणि बुद्धिबळ सारख्या खेळांमध्ये मन सक्रिय ठेवल्यास, स्मरणशक्तीच्या नंतरच्या वयोमानाशी संबंधित समस्यांपासून संरक्षणात्मक परिणाम होऊ शकतो. न्यूरोसायकॉलॉजिस्ट रॉबर्ट विल्सन म्हणतात की "बौद्धिकदृष्ट्या उत्तेजक जीवनशैली संज्ञानात्मक रिझर्व्हमध्ये योगदान देण्यास मदत करते आणि कमी संज्ञानात्मक सक्रिय जीवनशैली असलेल्या व्यक्तीपेक्षा या वय-संबंधित मेंदूच्या पॅथॉलॉजीजला अधिक चांगले सहन करण्यास अनुमती देते".

या संदर्भात मेमट्रॅक्स सारखे मेमरी-चाचणी गेम आणि स्मार्ट फोन आणि टॅबलेट ऍप्लिकेशन्स म्हणून आढळणारे, मेमरीचे रक्षण करण्यात स्वतःची भूमिका बजावू शकतात. खेळ हे आनंददायी तसेच मानसिक उत्तेजक होण्यासाठी डिझाइन केलेले आहेत आणि बौद्धिक क्रियाकलापांमध्ये आनंद घेणे हा त्याच्या फायद्याचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. वृद्ध लोकसंख्येच्या गरजांकडे संसाधने वळत असताना, मेमट्रॅक्स भविष्यात गेमला वय-संबंधित स्मृती नष्ट होण्याच्या शोधात आणि प्रतिबंधात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावू शकेल.

लिखित: लिसा बार्कर