I-MemTrax ilandelela iingxaki zeMemori

Ukulibala Izinto ezincinci

Iingxaki zenkumbulo zinokwenzeka nakubani na: ukulibala into abanyukele kuyo; ulahlekile isikhumbuzo okanye usuku lokuzalwa; kufuneka umntu aphinde into ebeyithethile kwithutyana elingephi ngaphambili. Iqondo elithile lokulibala liyinto eqhelekileyo, kodwa kunokuba yinkxalabo ukuba rhoqo, ngakumbi njengoko umntu esiba mdala. I-MemTrax iphuhlise umdlalo othi ivumela abantu ukuba bazivavanye kunye nokulandelela ukusebenza kwememori yabo. Yaphuhliswa ngokwesayensi kwiminyaka elishumi ngentsebenziswano neStanford Medicine, kuTyelelo lweMpilo yoNyaka lweMedicare, kwaye inokunceda ekuchongeni iingxaki zenkumbulo nokufunda.

Ukwanda kokulibala akuyongxaki. Ingqondo lilungu elixakekileyo, linoluhlu oluninzi lwezivuseleli ezahlukeneyo kunye nolwazi lokuhlela, ukugcina, kunye nokubeka phambili. Oku kubekwa phambili koko ngamanye amaxesha kukhokelela ekulahlekeni kweenkcukacha ezingabalulekanga: apho zikhoyo iindondo zokufunda akubalulekanga njengokukhumbula ukuyolanda abantwana esikolweni. Njengoko abantu bephila ubomi obuxakekileyo, ayimangalisi into yokuba ngamanye amaxesha iinkcukacha zihamba phakathi kweentanda.

Inkumbulo kunye noxinzelelo

Uphononongo luka-2012 kwiYunivesithi yaseWisconsin-Madison lujonge i-neurons nganye kwi-brain prefrontal cortex, ejongene nememori yokusebenza, ukubona indlela abaqhuba ngayo phantsi kwempembelelo yokuphazamiseka. Njengoko iimpuku zazibaleka kudederhu lweempuku ezenzelwe ukuvavanya lo mmandla wobuchopho, izazinzulu zazidlala ingxolo emhlophe. Kwakwanele ukuphazamisa ukunciphisa i-90 yepesenti yempumelelo kwipesenti ze-65. Endaweni yokugcina ulwazi oluphambili, imithambo-luvo yeempuku isabela ngokungxamayo kwezinye iziphazamiso ezisegumbini. Ngokutsho kweYunivesithi, okufanayo ukonakala kubonakala kwiinkawu nakubantu.

Ukulibala yeyona nto ixhalabisayo njengoko abantu bekhula. Olunye uphononongo, ngeli xesha yiYunivesithi yase-Edinburgh ngo-2011, lujonge ngokukodwa ukuphazamiseka kwengqondo okunxulumene nobudala kunye noxinzelelo. Ngokukodwa, uphando luphande iziphumo ze ihomoni yoxinzelelo lwe-cortisol kwiingqondo ezindala. Ngelixa i-cortisol inceda inkumbulo ngexabiso elincinci, xa amanqanaba aphezulu kakhulu ivula i-receptor ebuchosheni engalunganga kwimemori. Nangona oku kusenokuba yinxalenye yenkqubo yokucoca yendalo yengqondo, kwixesha elide liphazamisana neenkqubo ezibandakanyekayo ekugcinweni kwememori yemihla ngemihla. Iimpuku ezindala ezinamaqondo aphezulu e-cortisol zifunyaniswe zingakwazi ukuzulazula kwi-maze kunezo zingenayo. Xa i-receptor echaphazelekayo yi-cortisol ivaliwe, ingxaki yatshintshwa. Olu phando lukhokelele abaphandi ukuba bajonge iindlela zokuthintela ukuveliswa kweehomoni zoxinzelelo, ezinefuthe elinokubakho kunyango oluzayo lokuncipha kwenkumbulo enxulumene nobudala.

Ixesha Ukuphulukana neMemori Ingxaki?

Ngokwe-FDA, eyona ndlela ilungileyo yokwazi ukuba ukulahlekelwa yinkumbulo kuyingxaki kuxa iqalisa ukuphazamisana nobomi bemihla ngemihla: “Ukuba ukulahlekelwa yinkumbulo kuthintela umntu ekwenzeni izinto ebekhe wanengxaki yokuzenza ngaphambili—njengokulinganisa incwadi yetshekhi, ukuhambisana nococeko lobuqu, okanye ukujikeleza—oko kufanele kujongwe.” Ngokomzekelo, ukulibala ngokuphindaphindiweyo amadinga, okanye ukubuza umbuzo ofanayo izihlandlo ezininzi kwincoko, zizinto ezibangela inkxalabo. Olu hlobo lokulahlekelwa yinkumbulo, ngakumbi ukuba luba lubi kakhulu ekuhambeni kwexesha, kufuneka lukhuthaze ukutyelela ugqirha.

Ugqirha uya kuthatha imbali yonyango kwaye aqhube iimvavanyo zomzimba kunye ne-neurological ukulawula naziphi na ezinye izizathu, ezifana namayeza, usulelo, okanye ukunqongophala kwesondlo. Kwakhona baya kubuza imibuzo ukuvavanya amandla engqondo omguli. Luhlobo lovavanyo olusekelwe kulo umdlalo weMemTrax, ngokukodwa ukukhetha uhlobo lweengxaki zememori ezinxulumene nokwaluphala ezifana nesifo sengqondo esixhalabisayo, ukukhubazeka kokuqonda okuncinci, kunye nesifo se-Alzheimer. Amaxesha okuphendula ayavavanywa, kunye neempendulo ezinikiweyo, kwaye inokuthatyathwa amaxesha amaninzi ukubonisa naluphi na utshintsho kwingxaki enokwenzeka. Kukho kwakhona amanqanaba ahlukeneyo obunzima.

Ukuthintela Ukulahleka Kwenkumbulo

Kukho inani leendlela zokukhusela ekulahlekeni kwememori. Indlela yokuphila enempilo, umzekelo wokungatshayi, ukuthatha umthambo rhoqo, nokutya okunempilo, kuyaziwa ukuba kunempembelelo - kungakhathaliseki ubudala. Ukongeza, ukugcina ingqondo isebenza ngokufunda, ukubhala, kunye nemidlalo efana nechess, kunokuba nefuthe elikhuselayo kwiingxaki ezinxulumene neminyaka kunye nenkumbulo. Isazi ngengqondo uRobert Wilson uthi ukuba "Indlela yokuphila evuselela ingqondo inceda ukuba negalelo kugcino lwengqondo kwaye ikuvumela ukuba unyamezele ezi pathologies zobuchopho ezinxulumene neminyaka engcono kunomntu oye waphila ubomi obungaphantsi kwengqondo".

Kule nkalo imidlalo yokuvavanya imemori, njengeMemTrax kunye naleyo ifunyenwe njengeefowuni ezihlakaniphile kunye nezicelo zethebhulethi, zingadlala indima ekukhuseleni imemori. Imidlalo yenzelwe ukuba yonwabise kwaye ivuselele ingqondo, kwaye ukonwabela umsebenzi wobukrelekrele yinxalenye ebalulekileyo yenzuzo yayo. Njengoko izixhobo zijika kwiimfuno zabantu abalupheleyo, iMemTrax inokuvumela kwikamva ukuba imidlalo idlale indima ebalulekileyo ekubhaqweni nasekuthinteleni ukulahleka kwememori enxulumene nobudala.

Ibhalwe ngu: Lisa Barker

Shiya Comment

Kufuneka ube loga ukuba kulubeka izimvo.