Mitundu Yosiyanasiyana ya Memory

mitundu yosiyanasiyana ya kukumbukira, mtundu wa ubongo

Pali mitundu itatu ikuluikulu ya kukumbukira: kwakanthawi kochepa, kwanthawi yayitali, komanso kumva. Mtundu uliwonse wa kukumbukira umagwira ntchito yosiyana, ndipo ndi yofunika pazifukwa zosiyanasiyana. Tiyeni tifufuze mtundu uliwonse wa kukumbukira mwatsatanetsatane, ndikufotokozera momwe amagwirira ntchito. Tidzakambirananso za kufunika kwa mtundu uliwonse wa kukumbukira, ndi kupereka zitsanzo zothandizira kufotokoza momwe akugwiritsidwira ntchito.

Kodi mitundu yosiyanasiyana ya kukumbukira ndi iti?

Chinsinsi cha anthu kukumbukira kukuphunziridwabe, ndipo pali zambiri zomwe sitikuzidziwa. Komabe, zinthu zina zapezeka zokhudza mmene kukumbukira kumagwirira ntchito.

chimodzi chinthu chofunika kumvetsa ponena za chikumbukiro cha munthu n’chakuti si chinthu chimodzi chokha. Kukumbukira kumapangidwa ndi magawo osiyanasiyana, chilichonse chili ndi ntchito yakeyake. Zigawozi zikuphatikizapo hippocampus, cerebellum, ndi cortex.

Ofufuza amadziwa za kukumbukira anthu ndi njira zake koma samadziwabe momwe zokumbukira zimasungidwira ndikukumbukiridwa muubongo. M'nkhaniyi tiwona mitundu yosiyanasiyana ya kumvetsetsa ndi njira zopangira malingaliro momwe tingapangire mapu dongosolo la ubongo lokumbukira. Ambiri anthu amakhulupirira kuti pali mitundu ingapo ya kukumbukira pamene ena amalingalira kuti kukumbukira kwake kwakanthawi kochepa komanso kukumbukira kwanthawi yayitali.

Tiyeni titenge kamphindi kuti tifufuze kuchuluka kwa makina okumbukira zodziwika monga za 2022: kukumbukira kuganiza, kukumbukira zithunzi, kukumbukira kukumbukira, kukumbukira njira, kukumbukira kukumbukira, kukumbukira kwa echoic, kukumbukira koyambirira ndi kwachiwiri, kukumbukira kwapakatikati, kukumbukira kwapakati, kukumbukira kukumbukira, kukumbukira kukumbukira, kukumbukira kosadziwika, kukumbukira kwa semantic, kukumbukira kwa haptic, kukumbukira kwakanthawi kochepa, kukumbukira kophatikizana, kukumbukira kwakanthawi, kukumbukira kukumbukira, kukumbukira kukumbukira, kukumbukira kukumbukira, kukumbukira kwanthawi yayitali, kukumbukira kwanthawi yayitali, kukumbukira kwanthawi yayitali, kukumbukira kwakanthawi kochepa, Pavlovian classical conditioning, kusindikiza kwa Konrad Lorentz, mawonekedwe ogwiritsira ntchito (makina a slot BF Skinner), kulawa (Garcia).

Mitundu Yosiyanasiyana ya Memory

Pali zopezedwa zosemphana m'munda wa kafukufuku wa kukumbukira pa kapangidwe ndi kulinganiza kwa magulu okumbukira awa kotero ndiwalemba pano mwanjira yokhazikika. Kulimbana kwamakono mu kafukufuku kumawonetsa zovuta zazikulu za ubongo waumunthu, imodzi mwa malire athu osangalatsa omwe sanaululidwe.

Magawo a kukumbukira: Kukumbukira kwakanthawi kochepa komanso kwakanthawi

Njira ina ya kumvetsetsa kukumbukira ndi mwa kumvetsetsa kukumbukira nthawi yomwe imakumbukiridwa. Izi njira zimasonyeza kuti mu zomverera kukumbukira Chidziwitso chimayamba mu kukumbukira kwakanthawi kochepa ndipo chimathera mu kukumbukira kwanthawi yayitali.

Kodi ndi nthawi yochepa chabe yomwe kukumbukira kumayenda kuchokera kusungirako kwakanthawi kochepa kupita kusungirako kwakanthawi? Kukumbukira kukumbukira kumakhala kosangalatsa mukasaka makina omwe amawongolera pakati pa kuwombera mabiliyoni a ma neuron muubongo wathu..

Koma sizinthu zonse zomwe zimadutsa pokonza zidziwitso ndi njira zamaganizidwe mpaka kumapeto, zina zonse zasiyidwa kuzimiririka ngati kukumbukira kwakanthawi. Momwe deta imapangidwira imatsimikiziridwa ndi njira zomwe zidziwitso zimafikiridwa mu nthawi yayifupi ya kukumbukira.

Kukumbukira koyambirira, komwe kumadziwikanso kuti kukumbukira kwakanthawi kochepa, ndiko kukumbukira komwe timagwiritsa ntchito kusunga chidziwitso kwakanthawi kochepa. Izi zitha kukhala chilichonse kuchokera pa nambala yafoni mpaka pazokambirana. Zambiri zamakumbukidwe zoyambirira zimatayika mkati mwa mphindi kapena maola, ngakhale zina zitha kusungidwa mpaka tsiku limodzi.

Kukumbukira kwachiwiri, komwe kumadziwikanso kuti kukumbukira kwa nthawi yayitali, ndiko kukumbukira komwe timagwiritsa ntchito kusunga zambiri kwa nthawi yayitali. Izi zitha kukhala chilichonse kuyambira pa dzina la chiweto chathu choyamba mpaka tsiku lomwe tinabadwa. Zambiri zamakumbukidwe achiwiri zimasungidwa mpaka kalekale.

Kukumbukira kwapamwamba ndi mtundu wa kukumbukira komwe kumaganiziridwa kuti ndi kotalika kuposa kukumbukira kwachiwiri. Zanenedwa kuti kukumbukira kwapamwamba kungakhale ndi udindo pa mitundu ina ya chidziwitso monga chidziwitso cha orsemantic. Komabe, pakadali pano palibe umboni wasayansi wochirikiza kukumbukira kwamaphunziro apamwamba.

Lingaliro la kukumbukira kwapamwamba ndi lochititsa chidwi, mtundu wa kukumbukira womwe akuganiziridwa kuti ndi wotalika kuposa kukumbukira kukumbukira. Komabe, ofufuza ena amakhulupirira kuti kukumbukira maphunziro apamwamba kungakhale ndi udindo pa mitundu ina ya chidziwitso, monga chidziwitso cha malingaliro a semantic.

Chidziwitso cha Semantic chimatanthawuza kumvetsetsa kwathu tanthauzo ndi kugwiritsa ntchito mawu, ndipo amaganiziridwa kuti amasungidwa mu ubongo pamalo osiyana ndi kukumbukira zochitika.

Mitundu ya kukumbukira: Phunzirani zambiri za mitundu yosiyanasiyana ya kukumbukira

Zokumbukira zimatha kusiyana kwambiri. Pali zinthu zambiri zomwe asayansi samamvetsetsa ponena za kuzindikira kwa anthu. Tiyeni tifufuze mtundu uliwonse wamakumbukidwe amunthu ndikuyesera kumvetsetsa bwino momwe athu ubongo umagwira ntchito.

Kukumbukira kanthawi kochepa

Zambiri zomwe zimalowa m'makumbukidwe a ubongo zimayiwalika, koma zomwe timayang'ana, ndi cholinga chokumbukira, zimatha kulowa mu kukumbukira kwakanthawi kochepa. Lingalirani masauzande a zotsatsa, anthu, ndi zochitika zomwe mumakumana nazo tsiku ndi tsiku, ndizo zambiri zomwe simungathe kuzisunga. Kukumbukira kwakanthawi kochepa - STM kapena Short Memory - kukumbukira komwe data yaying'ono imatha kusungidwa kwa masekondi angapo kapena kuchepera.

Kukumbukira kwakanthawi kochepa sichisunga zidziwitso kwamuyaya, ndipo zitha kukonzedwa pokhapokha ndipo njira zomwe zimagwiritsidwa ntchito kumvetsetsa, kusintha, kutanthauzira ndi kusunga zidziwitso mu kukumbukira (SM) zimatchedwa memory memory.

Kukumbukira kwakanthawi kochepa komanso kukumbukira ntchito

Kanthawi kochepa komanso ntchito kukumbukira kumasinthasintha m'njira zambiri ndipo zonsezi zimangotanthauza kusunga deta kwakanthawi kochepa. Komabe, ntchito kukumbukira kumasiyanitsidwa ndi chikhalidwe chake ndi kukumbukira kwakanthawi kochepa chifukwa kukumbukira kogwira ntchito kumafuna kusunga kwakanthawi zomwe zakhala zikuyenda m'maganizo. kusinthidwa.

M'zokumbukira kwakanthawi, dzina kapena ziwerengero zozindikiritsa zimagwiritsidwa ntchito pokonza zidziwitso zingapo kapena zina mwachidziwitso ndikuzisunga. Fayiloyo imasungidwa ngati kukumbukira kwanthawi yayitali kapena imatha kufufutidwa.

Episodic memory

Zokumbukira za munthu pazochitika ("gawo" lomwe munthu adakumana nalo) m'moyo wake ndi zokumbukira zochitika. Zimabweretsa chidwi ku zambiri kuyambira momwe mumadyera mpaka momwe mumamvera mukamalankhula za ubale wapamtima.

Zokumbukira zomwe zimabwera kuchokera ku zokumbukira za episodic zitha kukhala zaposachedwa kwambiri, zaka zambiri. Lingaliro linanso lofanana ndi la autobiographical memory, lomwe ndi kukumbukira mbiri ya moyo wa anthu.

Kukumbukira kwakanthawi kochepa kuli ndi mbali zitatu zofunika:

  1. Kutha kusunga deta kwakanthawi kochepa.
  2. Kutha kukonza zidziwitso zomwe zimapezeka mu kukumbukira kwakanthawi kochepa.
  3. Kutha kusintha malingaliro musanayambe kuzisunga mu kukumbukira ntchito.

Ofufuza ena amatsutsa kuti pali mitundu iwiri ya kukumbukira kwakanthawi kochepa: a. Mtundu woyamba umatchedwa kukumbukira kwakanthawi kochepa kapena kogwira ntchito, komwe kumatanthawuza zomwe timayang'anira ndikukonza nthawi iliyonse.

Mtundu uwu wa kukumbukira kwakanthawi kochepa ali ndi mphamvu zochepa (nthawi zambiri pafupi ndi zinthu zisanu ndi ziwiri) ndi nthawi yochepa (masekondi angapo). b. Mtundu wachiwiri umatchedwa kukumbukira kwakanthawi kochepa kapena kocheperako, komwe kumatanthawuza za zomwe sitikuchita mwachidziwitso koma zomwe zitha kubwezedwanso ku sitolo yathu yokumbukira. Kukumbukira kwakanthawi kochepa kotereku kumakhala ndi mphamvu yayikulu kuposa kukumbukira kwakanthawi kochepa koma nthawi yayifupi (masekondi angapo mpaka miniti).

Kuyamba ndi kukumbukira kosamveka komwe kukhudzana ndi kukondoweza kumakhudza kuyankhidwa kwa chisonkhezero chamtsogolo. M'mawu ena, priming ndi njira yambitsa zina kukumbukira popanda kuyesera mwachidwi kuti muchite zimenezo.

Pali mitundu iwiri ya priming:

a. kuzindikira koyambirira, zomwe zimachitika pamene kuwonetsera kwa chisonkhezero chimodzi kumakhudza kukonzedwa kwa chilimbikitso china chomwe chimaperekedwa posakhalitsa pambuyo pake mumchitidwe womwewo (mwachitsanzo, kuwona liwu pawindo kumakhudza liwiro lomwe liwulo lingawerengedwe mokweza).

b. kuwerenga kwa semantic, zomwe zimachitika pamene kuwonetsera kwa chisonkhezero chimodzi kumakhudza kukonzanso kwa chilimbikitso china chomwe chimaperekedwa mwamsanga pambuyo pake m'njira yosiyana (mwachitsanzo, kumva liwu kumakhudza liwiro limene mawuwo angadziwike nawo).

Zithunzi Memory

kujambula zithunzi

Pali mtundu wina wa kukumbukira womwe umadziwika kuti memory memory, kapena eidetic memory, womwe ndi luso lokumbukira zithunzi momveka bwino. Kukumbukira kwamtunduwu ndikosowa, kumachitika pafupifupi 2-3% ya anthu.

Asayansi akhala akuchita chidwi kwambiri ndi zithunzi kukumbukira ndi kuziphunzira kwambiri ndi chiyembekezo kumvetsetsa momwe imagwirira ntchito komanso momwe mungayankhire. Palinso mafunso ambiri okhudza kukumbukira zithunzi zomwe siziyankhidwa, koma ochita kafukufuku akupita patsogolo kumvetsetsa luso lapaderali.

Ofufuza omwe amaphunzira kujambula kukumbukira apeza kuti ndi luso tingaphunzire ndi bwino. Komabe, ayi aliyense amene ali ndi zithunzi kukumbukira amatha kuzigwiritsa ntchito bwino. Anthu ena amavutika kukumbukira zomwe akuwona, pomwe ena amatha kukumbukira zithunzi momveka bwino.

Ofufuza akuyeserabe kumvetsetsa zovuta za kukumbukira zithunzi ndi momwe zimagwirira ntchito. Akufufuza njira zosiyanasiyana zowonjezerera lusoli ndipo ali ndi chiyembekezo kuti tsiku lina adzatsegula zinsinsi zake zonse.

Memory Echoic

Memory Echoic ndi kukumbukira kwakanthawi kochepa komwe kumasunga kwakanthawi zambiri zamakutu. Kukumbukira kwamtunduwu ndikothandiza kwambiri kukumbukira manambala a foni, mwachitsanzo, chifukwa nambalayo imatha kubwerezedwa mokweza kuti isungidwe mu kukumbukira kwa echoic. Zomwe zimasungidwa mu kukumbukira kwa echoic nthawi zambiri zimakumbukiridwa kwa masekondi angapo, koma nthawi zina mpaka mphindi imodzi.

Kukumbukira kwa Echoic kunaphunziridwa koyamba ndi katswiri wa zamaganizo wa ku America Ulric Neisser, yemwe adafalitsa zomwe adapeza mu pepala lachidziwitso pa nkhaniyi mu 1967. udindo mu kuzindikira kwa anthu.

Kukumbukira kwa Echoic kumakhulupirira kuti kumasungidwa mu cortex yomvera, yomwe ili mu lobe yanthawi ya ubongo. Mbali iyi ya ubongo ndi yomwe imayang'anira kusanthula zambiri zamakutu.

Pali mitundu iwiri ya kukumbukira kwa echoic:

a. kukumbukira nthawi yomweyo, yomwe imakhala kwa masekondi angapo ndipo imatilola kusunga zambiri nthawi yayitali kuti tiyikonze

b. kukumbukira mochedwa, yomwe imatha mpaka mphindi imodzi ndipo imatithandiza kukumbukira zambiri ngakhale zitatha kusonkhezera koyambirira.

Kukumbukira momveka bwino ndikofunikira pazochitika zambiri za tsiku ndi tsiku, monga kumvetsera zokambirana ndi kukumbukira zomwe zanenedwa. Imatithandizanso kudziwa chinenero komanso kuti tizitha kusintha kamvekedwe ka mawu.

Pali zambiri zomwe sitichita kudziwa za echoic memory, koma kafukufuku pa mutuwu akupitilira ndipo ali ndi kuthekera kopereka zidziwitso za momwe kuzindikira kwamunthu kumagwirira ntchito.

Conscious Memory

Kukumbukira kukumbukira ndikutha kukumbukira zambiri zomwe mumazidziwa panthawi inayake. Kukumbukira kwamtunduwu kumasiyana ndi kukumbukira kwakanthawi kochepa, komwe kumatanthawuza zomwe mukuzikonza pano, komanso kukumbukira kwanthawi yayitali, zomwe zimatanthawuza chidziwitso chomwe mwasunga kwa nthawi yayitali.

Kukumbukira kukumbukira ndi mtundu wa kukumbukira kogwira ntchito, komwe ndi njira yachidziwitso yomwe imatithandiza kusunga kwakanthawi ndikuwongolera chidziwitso m'malingaliro athu. Kukumbukira kogwira ntchito ndikofunikira pazantchito za tsiku ndi tsiku monga kupanga zisankho, kuthetsa mavuto, ndi kulingalira.

Pali mitundu iwiri ya kukumbukira kukumbukira: momveka bwino (kapena kulengeza) ndi kumveka (kapena kachitidwe).

Zofotokozedwa kukumbukira ndi mtundu wa kukumbukira kukumbukira komwe timagwiritsa ntchito kukumbukira mfundo ndi zochitika. Kukumbukira kwamtunduwu kumasungidwa mu kukumbukira kwathu kwanthawi yayitali ndipo kumatha kubwezedwa mwakufuna. Kukumbukira kosasintha, kumbali ina, ndiko mtundu wa chidziwitso kukumbukira zomwe timagwiritsa ntchito pa luso ndi zizolowezi. Makumbukidwe amtunduwu amasungidwa mu kukumbukira kwathu kwakanthawi kochepa ndipo amabwezedwa yokha.

Kusiyanitsa pakati pa kukumbukira mosapita m’mbali ndi kosabisa n’kofunika chifukwa kumatithandiza kumvetsa mmene timakumbukira zinthu. Mwachitsanzo, mukakwera njinga, mumagwiritsa ntchito kukumbukira kwanu. Simuyenera kuganiza za momwe mungayendetsere kapena kuyendetsa chifukwa malusowa amasungidwa m'njira yanu

Chikumbukiro Chosakhazikika

Kukumbukira kopanda tanthauzo kumalongosola chidziwitso chomwe chilipo mosazindikira koma sichingamveke mosavuta. Komabe, zosawerengeka kukumbukira ndizofunikira kwambiri kwa ife chifukwa zimakhudza mwachindunji khalidwe lathu. Kukumbukira kokhudzidwa ndi muyeso womwe umatsimikizira momwe zokumana nazo zamunthu zimakhudzira khalidwe lawo ngati akuwadziwa mosazindikira.

Kukumbukira kosalekeza ndi mtundu womwe nthawi zambiri umagawidwa m'magulu atatu: kukumbukira komwe kumatanthauzidwa mwadongosolo, mawonekedwe akale komanso priming.

Memory ya Haptic

Kukumbukira kwa Haptic ndikutha kukumbukira zambiri zomwe zachitika pokhudza kukhudza. Kukumbukira kwamtunduwu ndi kofunikira pa ntchito monga kuvala tokha, kuphika, ndi kuyendetsa galimoto.Kukumbukira kwa Haptic kumasungidwa mu somatosensory cortex, yomwe ili mu parietal lobe ya ubongo. Dera la ubongo ili ndi udindo wokonza zambiri kuchokera pakhungu ndi ziwalo zina zomverera.

Pali mitundu iwiri ya kukumbukira kwa haptic:

a. kukumbukira kwakanthawi kochepa, komwe kumakhala kwa masekondi angapo ndipo kumatithandiza kukumbukira zambiri zomwe tazigwira posachedwa

b. kukumbukira kwa nthawi yayitali, komwe kumatithandiza kukumbukira zambiri zomwe tazigwira kale.Kukumbukira kwa haptic ndikofunikira pa ntchito za tsiku ndi tsiku chifukwa kumatithandiza kuyanjana ndi chilengedwe chathu. Imagwiranso ntchito m'malingaliro athu okhudza kukhudza, komwe kumapangitsa kuti tizimva zinthu ndi khungu lathu.

Memory Procedural

Procedural memory ndi chidziwitso chosapeweka cha momwe zinthu zimagwirira ntchito. Kukhala pansi pa njinga osayesanso ndi chitsanzo cha kukumbukira ndondomeko.

Liwuli limafotokoza za chidziwitso chokhalitsa komanso chizolowezi cha momwe mungaphunzirire luso latsopano, kuchokera ku luso loyambira mpaka ku zomwe zimatengera nthawi ndi khama kuti muphunzire ndi kuwongolera. Mawu ofanana ndi kinesthetic kukumbukira komwe kumakhudzana makamaka ndi kukumbukira kukumbukira khalidwe la thupi.

Memory Kinesthetic ndi mtundu wa kukumbukira kwadongosolo komwe kumasunga zambiri zokhudzana ndi kayendedwe ka matupi athu. Izi zikuphatikizapo zambiri zokhudza kayendedwe ka minofu yathu komanso momwe timamvera tikamasuntha matupi athu.

Zokumbukira zakukhosi nthawi zambiri zimafikiridwa popanda kuyesayesa kulikonse ndipo nthawi zambiri zimabwezedwa (mwachitsanzo, tikakwera njinga, timangokumbukira momwe zimamvekera popalasa ndi kusanja panjinga).

Pavlovian classical conditioning ndi mtundu wa kukumbukira kosamveka komwe kumachitika tikaphunzira kugwirizanitsa zolimbikitsa ziwiri (chidziwitso ndi mphotho) kuti chidziwitsocho chidziwiketu mphothoyo. Mwachitsanzo, ngati mumpatsa galu chakudya mobwerezabwereza atamva belu likulira, belulo limayamba kulosera chakudyacho ndipo galuyo amayamba kugwetsa malovu atamva kulira kwa belu.

Kudulira ndi mtundu wa kukumbukira kosamveka kumene kumapezeka pamene munthu akhudzidwa ndi chisonkhezero chimodzi (mawu, chithunzi, ndi zina zotero) kumapangitsa kuti tikumbukirenso cholimbikitsa china.

Mwachitsanzo, ngati mwasonyezedwa mawu oti “wofiira”, mumatha kukumbukira mawu oti “apulo” kuposa mawu oti “tebulo”. Izi zili choncho chifukwa mawu oti “wofiira” amachokera ku mawu oti “apulo”, omwe ndi ofanana.

Kukumbukira Momveka Bwino

Memory momveka bwino, yomwe imadziwikanso kuti declarative memory, ndi mtundu wa kukumbukira kwanthawi yayitali komwe kumasunga zambiri zomwe zimatha kukumbukiridwa mwachidwi. Izi zikuphatikizapo kukumbukira mfundo ndi zochitika, komanso kukumbukira zochitika zaumwini.

Zokumbukira zomveka bwino zimafikiridwa ndi khama ndipo nthawi zambiri zimabwezedwa kudzera m'mawu kapena polemba (mwachitsanzo, tikamayesa, tiyenera kukumbukira mwachidwi zomwe tikufuna kukumbukira).

Tikamayesa kukumbukira mwa kukhala ndi wina kukumbukira chinachake mwachidwi, timayesa kukumbukira bwino. Kukumbukira momveka bwino kumatanthauza zambiri kapena zochitika zomwe zimakumbukiridwa mosavuta.

Umu ndi momwe munthu amakumbukira bwino ntchito kapena zochitika zina. Recognition memory ndikutha kukumbukira zomwe zidachitika kale. Izi zitha kukhala chilichonse kuyambira kuzindikira nkhope mpaka kukumbukira nyimbo.

Memory Osazindikira

Pali njira zitatu zazikulu zokumbukira zomwe sizikukumbukira: kukumbukira njira, chikhalidwe cha chikhalidwe cha chikhalidwe ndi priming.Dongosolo la kukumbukira ndondomeko ndi chidziwitso cha momwe tingachitire zinthu mosazindikira.

Izi zikuphatikizapo luso monga kukwera njinga kapena kusambira, komanso luso lovuta kwambiri lomwe limatenga nthawi ndi khama kuti muphunzire, monga kusewera chida choimbira. stimuli (chidziwitso ndi mphotho) kuti chidziwitso chiloseretu mphothoyo.

Mwachitsanzo, ngati mumpatsa galu chakudya mobwerezabwereza atamva belu likulira, belulo limayamba kulosera chakudyacho ndipo galuyo amayamba kugwetsa malovu atamva kulira kwa belu.

Kuyamba ndi mtundu wa kukumbukira kosakhazikika komwe kumachitika pamene munthu akhudzidwa ndi chokondoweza chimodzi (mawu, chithunzi, ndi zina zotero) kumapangitsa kuti tizikumbukiranso cholimbikitsa china.

Mwachitsanzo, ngati mwasonyezedwa mawu oti “wofiira”, mumatha kukumbukira mawu oti “apulo” kuposa mawu oti “tebulo”. Izi zili choncho chifukwa mawu oti “wofiira” amachokera ku mawu oti “apulo”, omwe ndi ofanana.

Sub Conscious Memory

The sub conscious memory system ndi chidziwitso cha zinthu zomwe timadziwa, koma osakumbukira mwachidwi. Izi zikuphatikizapo kukumbukira zinthu zimene zinachitika tisanabadwe (monga nyimbo za m’mimba), komanso kukumbukira zimene tinaziiwala kapena kuzipondereza. The sub conscious memory system nthawi zambiri imapezeka kudzera m'malingaliro ndi mwachilengedwe m'malo mongoganiza.

Kumbukirani Memory

Kumbukirani kukumbukira, kumbali ina, ndikutha kukumbukira zambiri popanda zizindikiro zakunja. Izi nthawi zambiri zimatengedwa ngati "zoyera" za kukumbukira chifukwa zimafuna kuti muzichita pezani zambiri pamtima wanu popanda thandizo lililonse.

Olfactory Memory

Kukumbukira kununkhira kumatanthauza kukumbukira fungo. Kukumbukira kwamtunduwu nthawi zambiri kumakhala kolimba kwambiri, ndipo nthawi zambiri anthu amatha kukumbukira fungo laubwana wawo kapena ubale wawo wakale. Zikumbukiro za kununkhiza nthaŵi zina zingakhale zovuta kuiŵala, ndipo kaŵirikaŵiri zimadzutsa malingaliro amphamvu.

Tactile Memory

Tactile Memory ndikutha kukumbukira zomverera za kukhudza. Izi zikuphatikizapo maonekedwe a zinthu, kutentha kwa chipinda, ndi momwe khungu la munthu limamverera. Zomwe timakumbukira nthawi zambiri zimasungidwa m'makumbukiro athu anthawi yayitali, ndipo zimakhala zovuta kuziiwala.

Memory Zowoneka

Kukumbukira kowoneka ndikutha kukumbukira zomwe timawona. Izi zikuphatikizapo kukumbukira nkhope, zinthu, ndi zochitika. Kukumbukira kowoneka nthawi zambiri kumakhala kolimba kwambiri, ndipo nthawi zambiri anthu amatha kukumbukira zithunzi zaubwana wawo kapena ubale wawo wakale. Zikumbukiro zooneka nthawi zina zimakhala zovuta kuziiwala, ndipo nthawi zambiri zimadzutsa malingaliro amphamvu.

Auditory Memory

Kukumbukira kukumbukira ndikutha kukumbukira zomwe timamva. Izi zikuphatikizapo luso la kukumbukira phokoso la mawu a munthu, phokoso la malo, ndi phokoso la nyimbo. Kukumbukira kwamakutu nthawi zambiri kumakhala kolimba kwambiri, ndipo nthawi zambiri anthu amatha kukumbukira mawu kuyambira ali mwana kapena ubale wawo wakale. Zikumbukiro zamakutu nthawi zina zimakhala zovuta kuziiwala, ndipo nthawi zambiri zimatha kudzutsa malingaliro amphamvu.

Memory Yanthawi Yaitali

Kukumbukira kwanthawi yayitali ndi machitidwe apadera aubongo omwe amagwiritsidwa ntchito ndi anthu kusunga chidziwitso. Ntchito zingapo ndizosiyana. Popeza kuti zikumbukiro zamaganizo zimangolephereka m’masekondi, ndipo zikumbukiro zachidule zimatha kukhala mphindi imodzi yokha, zikumbukiro zokhalitsa zingakhale zochokera m’chochitika chofananacho chimene chinatenga mphindi 5 kapena chinachake chimene chinachitika zaka zoposa 20 zapitazo.

Kukumbukira kwa nthawi yayitali kumakhala kosiyana kwambiri. Nthawi zambiri imakhala yozindikira ndipo imafuna kuti ubongo wathu uziganizira nthawi zonse za chinachake kuti ukumbukire chinachake. Nthawi zina amakhala chikomokere ndipo amangowonekera popanda kukumbukira chilichonse.

Kukumbukira kwanthawi yayitali - LTM kapena Memory Yaitali - kukumbukira komwe kuchuluka kwa data kumatha kusungidwa kwamuyaya. Tikamalankhula za kukumbukira kwanthawi yayitali, nthawi zambiri timakonda kukumbukira zochitika zakale komanso zamaganizidwe (onani pansipa). Komabe, pali umboni wosonyeza kuti pangakhale mitundu yosiyanasiyana ya kukumbukira kwa nthawi yaitali, iliyonse ili ndi makhalidwe akeake.

Palinso zambiri zoti tiphunzire ponena za kukumbukira nthaŵi yaitali. Ofufuza ena akuphunzira mitundu yosiyanasiyana ya kukumbukira kwa nthawi yayitali (mwachitsanzo, episodic, semantic, procedural, etc.), ndi momwe zimagwirizanirana wina ndi mzake. Ena akufufuza njira zowonjezera kukumbukira kwa nthawi yayitali (mwachitsanzo, pogwiritsa ntchito zida za mnemonic, kuwonjezereka kwachidziwitso, ndi zina zotero).

Declarative memory vs. Non Declarative Memory

Declarative memory ndi mtundu wa kukumbukira kwanthawi yayitali komwe kumaphatikizapo mfundo ndi chidziwitso. Kukumbukira kwamtunduwu kumatha kukumbukiridwa mwachidwi, ndipo kaŵirikaŵiri kumagwiritsidwa ntchito kukumbukira mfundo zofunika kwa ife. Zokumbukira zofotokozera zitha kukhala za semantic (zokhudzana ndi chidziwitso) kapena episodic (zokhudzana ndi zomwe wakumana nazo).

Kukumbukira kosalephereka, kumbali ina, ndi mtundu wa kukumbukira kwanthawi yayitali komwe sikuphatikiza mfundo kapena chidziwitso. Kukumbukira kwamtunduwu nthawi zambiri kumakhala kopanda chidziwitso, ndipo kumagwiritsidwa ntchito kukumbukira zinthu zomwe zili zofunika kwa ife. Zikumbukiro zosaneneka zimatha kukhala mwadongosolo (zokhudzana ndi luso) kapena zamalingaliro (zokhudzana ndi malingaliro).

Memory Semantic

Kukumbukira kwa Semantic ndi chidziwitso chokhalitsa chomwe chimasungidwa ndi anthu. Zomwe zili mu semantic memory zimagwirizana ndi mtundu wina wa chidziwitso mu kukumbukira kwa munthu. Kuwonjezera pa kukumbukira mamvekedwe ndi malingaliro aumwini, munthu angakumbukire mfundo za chikondwererocho. Semantics ikhoza kukhala ndi zambiri za anthu kapena malo omwe tilibe kulumikizana mwachindunji kapena ubale.

Memory Semantic ndi mtundu wa kukumbukira kwanthawi yayitali komwe kumasunga zambiri za dziko lotizungulira. Izi zikuphatikizapo mfundo zenizeni monga likulu la France kapena dzina la pulezidenti woyamba wa United States. Zikumbukiro za semantic nthawi zambiri zimafikiridwa popanda kuyesetsa ndipo nthawi zambiri zimabwezedwa (mwachitsanzo, tikawona chithunzi cha galu, timangoganiza "galu").

Kugonjetsa (yomwe imadziwikanso kuti instrumental conditioning) ndi mtundu wa kukumbukira komwe kumachitika ndi kuphunzira komwe kumachitika chifukwa cha zotsatira za khalidwe. Pali mfundo zinayi zoyendetsera ntchito:

Kupititsa patsogolo

Kulimbitsa ndi mtundu wa maphunziro omwe amapezeka chifukwa cha zotsatira za khalidwe. Pali mfundo zinayi zoyendetsera ntchito:

  • kulimbitsa bwino,
  • kuwonjezereka kwamphamvu,
  • chilango, ndi
  • kuzimiririka.

Kulimbikitsana kwabwino kumachitika pamene khalidwe likulimbikitsidwa (kuwonjezeka) ndi kuwonetserako kolimbikitsa. Mwachitsanzo, ngati mumapatsa munthu zabwino nthawi iliyonse akachita zomwe mukufuna kuti achite, ndiye kuti mukugwiritsa ntchito kulimbikitsana.

Kulimbikitsa koipa kumachitika pamene khalidwe limalimbikitsidwa (kuwonjezeka) mwa kuchotsa cholimbikitsa choipa. Mwachitsanzo, ngati mwasiya kusuta fodya chifukwa simukufuna kufa, ndiye kuti mukugwiritsa ntchito njira yolimbikitsira.

chilango

Chilango chimachitika pamene khalidwe likulangidwa (kuchepa) ndi kuwonetsa kolimbikitsa koipa. Mwachitsanzo, ngati mumakwapula mwana wanu nthawi iliyonse akalakwitsa, ndiye kuti mukumulanga.

ikutha

Kutha kumachitika pamene khalidwe silikulimbikitsidwanso (kapena kulangidwa). Mwachitsanzo, ngati musiya kupatsa mwana wanu mankhwala nthawi iliyonse akachita zomwe mukufuna kuti achite, ndiye kuti mukugwiritsa ntchito kutha.

Kuchira modzidzimutsa

Kuchira kwachisawawa ndiko kuwonekeranso kwa khalidwe lomwe linazimitsidwa pambuyo pa nthawi yomwe khalidwelo silinakhazikitsidwe. Mwachitsanzo, ngati musiya kupatsa mwana wanu mankhwala nthawi iliyonse akachita zomwe mukufuna kuti achite, ndiye kuti mukugwiritsa ntchito kutha. Komabe, ngati mwana wanu ayambanso kuchita bwino patatha masiku angapo osamuchitira, ndiye kuti ichi ndi chitsanzo cha kuchira kodzidzimutsa.

Memory Non-Associative Memory: Chizoloŵezi ndi Chidziwitso

Memory Non-Associative Memory ndi mtundu wa kukumbukira komwe sikumaphatikizapo kugwirizana kulikonse pakati pa zinthu kapena zochitika. Pali mitundu iwiri ya kukumbukira kosagwirizanitsa: chizolowezi ndi kulimbikitsana.Chizoloŵezi ndi mtundu wa kukumbukira kosagwirizanitsa komwe kumachitika pamene tizoloŵera kusonkhezera kwinakwake.

Mwachitsanzo, ngati timva kulira kwa belu mobwerezabwereza, m’kupita kwa nthaŵi timasiya kumva. Izi ndichifukwa choti ubongo wathu umakhala ndi chizolowezi chomva phokoso la belu ndikusiya kuyankha.Kulimbikitsana ndi mtundu wa kukumbukira kosagwirizanitsa komwe kumachitika pamene timakhala okhudzidwa kwambiri ndi chisonkhezero china.

Chitsanzo china, tikamamva fungo la ammonia mobwerezabwereza, timayamba kudwala tikamanunkhiza. Izi zili choncho chifukwa ubongo wathu wamva fungo la ammonia ndipo wayamba kuyankha ndi maganizo oipa.

Kusindikiza ngati Mtundu wa Memory Associative

Izi zimaphatikizapo kuphunzira ndi kukumbukira mawonekedwe a chinthu kapena chamoyo. Imawonekera kwambiri mu nyama, kumene nyama yobadwa kumene imaphunzira kuzindikira ndi kuzindikira makolo ake.

Konrad Lorenz anali katswiri wa sayansi ya zamoyo wa ku Germany amene anaphunzira kusindikiza nyama m’zaka za m’ma 1930. Anapeza kuti ngati khanda la mbalame kapena chilombo china chikachotsedwa kwa makolo ake chisanakhale ndi mpata wodziŵa kuti iwo anali ndani, pambuyo pake chimakokera pa chinthu chirichonse chimene chimayenda.

Mwachitsanzo, mutachotsa njonda kwa mayi ake n’kukayiika m’khola limodzi ndi abakha ena, bakhawo pambuyo pake amajambula abakha enawo n’kuwatsatira.

Kutsata Zimachitika pamene nyama yabadwa ndipo zimapanga chiyanjano ku chinthu choyamba chomwe chimawona. Lorenz adapeza kuti abakha akhanda atsopano amatsatira chinthu choyamba chomwe amawona - nthawi zambiri Lorenz mwiniwake.

Kafukufuku wa Memory ndi Ubongo

Mayeso Abwino Kwambiri Aubongo

Ngakhale kuti zinthu zasintha posachedwapa, padakali mavuto ofunika kuwathetsa. Zambiri mwazinthuzi zimaphatikizapo mamolekyu a Memory Recovery ndi kuwola. Tengani zitsanzo za njira zomwe zimakhudza mphamvu ya synaptic ya ma neuron mu LTPs a hippocampus. Mu lipoti lawo, Hardt et. (2013) adanenanso kuti ngakhale njira zama cell zomwe zimakhudzidwa ndi kukhazikitsa LTPC zidafotokozedwa momveka bwino, kuwonongeka kwa TPA koyambirira komanso mochedwa sikunaphunzire.

M'nkhaniyi, akutchulidwa kuti pali mavuto ofunika kwambiri omwe akuyenera kuthetsa m'dera la Memory. Vuto limodzi lotere ndi kuwonongeka kwa TPA yoyambirira komanso mochedwa. Izi zikutanthawuza kumasulidwa kwa Transient Presynaptic Acetylcholine, komwe ndi muyeso wa momwe synapse imatumizira bwino zizindikiro. Nkhaniyi ikuwonetsa kuti kafukufuku wochulukirapo akuyenera kuchitidwa pankhaniyi kuti timvetsetse bwino za Memory kotero gwiritsani ntchito yathu kuyesa kukumbukira.

Chitsanzo china ndi gawo la microglia pakukumbukira kukumbukira. Microglia ndi maselo omwe amateteza ubongo ku matenda ndi matenda. Amagwiranso ntchito ndi kutupa, komwe kuli kofunikira kuti achiritsidwe. Komabe, kafukufuku waposachedwa wasonyeza kuti microglia ingathandizenso kukumbukira kukumbukira. Mu kafukufuku wa Takahashi et al. (2013), zidapezeka kuti ma microglia ndi ofunikira pakukumbukira bwino kwa mbewa. Izi zikusonyeza kuti microglia ingakhale yofunikira kukumbukira kukumbukira mwa anthu.

Izi ndi zitsanzo ziwiri chabe za mavuto ambiri omwe akufunikabe kuthetsedwa mu gawo la Memory. Ndi kafukufuku wochuluka, tidzatha kumvetsetsa bwino momwe Memory imagwira ntchito komanso momwe mungasinthire izo.

Funso limodzi lofunika kwambiri limene ofufuza akuyesabe kuliyankha ndi mmene zikumbukiro zanthaŵi yaitali zimapangidwira ndi kusungidwa. Amakhulupirira kuti pali mitundu iwiri ikuluikulu ya kukumbukira kwa nthawi yayitali: momveka bwino komanso momveka bwino. Kukumbukira momveka bwino, komwe kumadziwikanso kuti declarative memory, ndi mtundu wa kukumbukira kwanthawi yayitali komwe kumasunga zambiri zomwe zimatha kukumbukiridwa mwachidwi. Izi zikuphatikizapo kukumbukira mfundo ndi zochitika, komanso kukumbukira kwaumwini. Kumbali ina, kukumbukira kosatha, ndiko mtundu wa kukumbukira kwa nthawi yayitali komwe kumasunga chidziwitso chomwe sichimakumbukiridwa. Izi zikuphatikizapo zinthu monga luso ndi zizolowezi.

Ofufuza akuyeserabe kumvetsetsa momwe kukumbukira momveka bwino komanso kosawoneka bwino kumapangidwira ndikusungidwa. Chiphunzitso chimodzi ndi chakuti zikumbukiro zomveka zimasungidwa mu hippocampus, pamene zokumbukira zosamveka zimasungidwa mu cerebellum. Komabe, chiphunzitsochi sichinatsimikizidwebe. Chiphunzitso china n’chakuti zikumbukiro zomvekera bwino ndi zosapita m’mbali zimapangidwa m’njira zosiyanasiyana. Mwachitsanzo, zokumbukira zomveka zitha kupangidwa kudzera munjira yophatikizira, pomwe kukumbukira kosawoneka bwino kungathe kupangidwa mwa kubwerezabwereza.

Mosasamala kanthu za kupita patsogolo kwaposachedwa, pali zambiri zoti tiphunzire ponena za mmene zikumbukiro zanthaŵi yaitali zimapangidwira ndi kusungidwa. Ndi kafukufuku wambiri, tidzatha kumvetsetsa bwino ndondomekoyi ndi kukulitsa luso lathu lopanga ndi kusunga zikumbukiro.

Monga tikuonera, pali mitundu yosiyanasiyana ya kukumbukira, iliyonse ili ndi mawonekedwe akeake. Kumvetsetsa mitundu yosiyanasiyana ya kukumbukira ndikofunikira kuti timvetsetse momwe timakumbukira zinthu komanso momwe tingathandizire kukumbukira kwathu.

Chinsinsi cha kukumbukira anthu chikuphunziridwabe, ndipo pali zambiri zomwe sitikuzidziwa. Komabe, zinthu zina zapezeka zokhudza mmene kukumbukira kumagwirira ntchito.

Chinthu chimodzi chofunikira kumvetsetsa za kukumbukira kwaumunthu ndikuti sichinthu chimodzi chokha. Memory imapangidwa ndi magawo osiyanasiyana, chilichonse chimakhala ndi ntchito yakeyake. Zigawozi zikuphatikizapo hippocampus, cerebellum, ndi cortex.

The Hippocampus

Dongosolo la hippocampal limayang'anira kupanga zikumbukiro zatsopano. Zimaphatikizidwanso m'kuphatikiza kwa kukumbukira kwa nthawi yaitali.

  1. Hippocampus ili ndi udindo wopanga zikumbukiro zatsopano
  2. Zimaphatikizidwanso m'kuphatikiza kwa kukumbukira kwa nthawi yaitali
  3. Hippocampus ili mu medial temporal lobe
  4. Ndikofunikira pakuphunzira ndi kukumbukira
  5. Kuwonongeka kwa hippocampus kungayambitse mavuto a kukumbukira

Cerebellum

The cerebellum ndi udindo kusungirako kwa nthawi yaitali kukumbukira. Cerebellum yathu ili ku posterior lobe ya ubongo. Cerebellum imayang'anira kusungirako kukumbukira kwa nthawi yayitali Imakhala ku posterior lobe ya ubongo. The cerebellum ndiyofunikira pakuphunzira zamagalimoto ndi kuwongolera, kuwonongeka kwa cerebellum kungayambitse zovuta za kukumbukira komanso kusokonezeka kwamayendedwe.

The Cortex

The cortex ndi udindo kubwezeretsa kukumbukira. Iyi ndi mbali ya ubongo imene imagwiritsidwa ntchito tikamayesa kukumbukira chinachake. Khungu limapangitsanso mphamvu zathu, kuphatikizapo kuona, kununkhiza, ndi kukhudza. The cortex ndi udindo wapamwamba ntchito zazidziwitso, monga chidwi, chinenero, ndi kuzindikira. Cortex imakhudzidwanso ndi kubwezeretsanso kukumbukira.

Kotekisi imapanga unyinji wa ubongo Ndikofunikira kuti chidziwitso ndi kuganiza.

The ubongo ali ndi udindo pamalingaliro athu onse, malingaliro athu, ndi zochita zathu. Komanso ndi udindo wa kukumbukira kwathu. Ubongo ndi chiwalo chocholoŵana kwambiri, ndipo tikuphunzirabe za ntchito zake. Komabe, tikudziwa kuti ubongo ndi wofunika kwambiri pa moyo wa munthu.

Chinthu chimodzi chochititsa chidwi chokhudza kukumbukira anthu n’chakuti sichangwiro. M’chenicheni, kukumbukira anthu kaŵirikaŵiri kumakhala kosadalirika. Izi zili choncho chifukwa kukumbukira kwathu kaŵirikaŵiri kumasonkhezeredwa ndi malingaliro ndi zikhulupiriro zathu. Mwachitsanzo, anthu amene amaona zachiwawa nthawi zambiri amakumbukira zimene zinachitikazo mosiyana ndi anthu amene sanaonepo mlanduwo. Izi zili choncho chifukwa kukumbukira kwawo kumakhudzidwa ndi momwe amamvera pa nthawi ya chochitikacho.

Ngakhale kuti n’zopanda ungwiro, kukumbukira kwa munthu n’kodabwitsa kwambiri moti kumatithandiza kusunga ndi kukumbukira zinthu zambirimbiri.

Mawonekedwe a Elon Musk muubongo-kompyuta angafune kufufuza zambiri momwe mitundu yosiyanasiyana yamakumbukiro imagwirira ntchito mwachilengedwe. Kafukufukuyu atithandiza kumvetsetsa bwino momwe zikumbukiro zimapangidwira ndikusungidwa, zomwe zingakhale zofunikira pakupanga mawonekedwe opambana aubongo ndi makompyuta.

Kafukufuku wa Memory Yanthawi Yaitali

Ofufuza ena omwe akufufuza kukumbukira kwa nthawi yaitali ndi Dr. James McGaugh, Dr. Endel Tulving, ndi Dr. Brenda Milner.

Dr. James McGaugh ndi katswiri wa sayansi ya ubongo yemwe wachita kafukufuku wambiri pa kukumbukira kwa nthawi yaitali. Wapeza kuti pali mitundu yosiyanasiyana ya kukumbukira kwa nthawi yaitali, iliyonse ili ndi makhalidwe akeake. Wapezanso kuti kukumbukira nthawi yaitali kungakhale kusintha pogwiritsa ntchito zida za mnemonic komanso kukulitsa kuzindikira zokopa.

Endel Tulving ndi mayeso achidziwitso katswiri wa zamaganizo yemwe wachita kafukufuku wambiri pa kukumbukira kwa episodic (onani pansipa). Wapeza kuti kukumbukira kwa episodic kumapangidwa ndi zigawo ziwiri: chigawo chokumbukira ndi chidziwitso.

Chigawo chokumbukira chimatanthawuza kutha kukumbukira tsatanetsatane wa chochitika, ndipo gawo lodziwitsa limatanthawuza kutha kukumbukira kuti mukukumbukira chochitika.

Wapezanso kuti episodic kukumbukira kungasokonezedwe ndi kuwonongeka kwa hippocampus (kapangidwe kamene kali mu ubongo komwe kumakhudzidwa ndi kupanga kukumbukira).

Dr. Brenda Milner ndi neuropsychologist yemwe wachita kafukufuku pa episodic memory ndi amnesia (kusowa kukumbukira). Apeza kuti anthu omwe ali ndi vuto la amnesia amatha kukumbukira zomwe zasungidwa mu semantic memory (onani m'munsimu), koma sangakumbukire zomwe zasungidwa mu kukumbukira zochitika.

Lowani ku MemTrax - Thandizani Ntchito Yathu

 

Maupangiri owunikiridwa ndi anzawo:

-Hardt, O., Wang, Y., & Sheng, M. (2013). Njira zamamolekyulu zopangira kukumbukira. Ndemanga Zachilengedwe Neuroscience, 14 (11), 610-623.

-Takahashi, R., Katagiri, Y., Yokoyama, T., & Miyamoto, A. (2013). Microglia ndiyofunikira kuti mutengenso bwino kukumbukira kwamantha. Nature Communications, DOI:

Ashford, J. (2014). Malingaliro a mapangidwe a kukumbukira ndi kusunga. Kubwezeredwa kuchokera ku https://www.ashford.edu/faculty/jashford/theories-of-memory-formation-and-storage

-Ashford, JW (2013). Malingaliro a Memory. Kuchokera ku https://www.boundless.com/psychology/textbooks/boundless-psychology-textbook/memory-7/theories-of-memory-31/

-Badley, A. (2012). Memory Yanu: Buku Lothandizira. London: Robinson.

-Ebbinghaus, H. (2013). Memory: Zothandizira Kuyesa Psychology. New York: Dover Publications.

-Squire, LR, Wixted, JT (2007). The neuroscience of human memory kuyambira HM. Ndemanga Yapachaka ya Neuroscience, 30, 259-288. DOI:

-Ebbinghaus, H. (1885). Memory: Zothandizira Kuyesa Psychology. New York: Dover Publications.

Ashford, J. (2011). Udindo wa medial temporal lobe pakukumbukira momveka bwino. Ndemanga Zachilengedwe Neuroscience, 12 (8), 512-524.

Munkhaniyi, Ashford ikufotokoza za gawo la medial temporal lobe pokumbukira momveka bwino. Amanena kuti lobe yapakatikati ndiyofunikira kuti pakhale zikumbukiro zomveka bwino. Amakambirananso za kufunika kwa hippocampus pakupanga kukumbukira.

-Hardt, O., Nader, KA, & Wolf, M. (2013). Kuphatikizika kwa Memory ndikuphatikizanso: mawonekedwe a synaptic. Zochitika mu neuroscience, 36 (12), 610-618. doi:S0166-2236(13)00225-0 [pii]

Monga tikuonera, pali mitundu yosiyanasiyana ya kukumbukira, iliyonse ili ndi mawonekedwe akeake. Kumvetsetsa mitundu yosiyanasiyana ya kukumbukira ndikofunikira kuti timvetsetse momwe timakumbukira zinthu komanso momwe tingathandizire kukumbukira kwathu.

ubongo cell cell