Nnwale ọgụgụ isi maka Dementia: Gịnị bụ ngalaba ọgụgụ isi dị iche iche?

Ị na-ahụkarị onwe gị na-echefu ihe mere i ji banye n'ime ụlọ? Ị na-enwe nsogbu mgbe ụfọdụ ilekwasị anya n'ọrụ dị n'aka? Ọ bụrụ otu a, ị nwere ike ịmasị ule nyocha. 

Nnwale ọgụgụ isi nwere ike inye aka chọpụta nsogbu ọ bụla nwere ebe nchekwa, itinye uche na nka iche echiche. Nnwale ọgụgụ isi sitere na nyocha ọgụgụ isi. Emepụtara ule ọgụgụ isi mmalite na mbido 1900 iji chọpụta ụmụaka chọrọ ọrụ agụmakwụkwọ pụrụ iche. Nnwale IQ enwetala nnukwu ewu ewu ma guzobekwa obodo pụrụ iche akpọrọ Mensa.

A na-akatọkarị ule ndị a maka enweghị mmasị na omenala na egosipụtaghị nke ọma ikike mmadụ nwere. N'afọ ndị 1960, ndị ọkà n'akparamàgwà mmadụ malitere ịmepụta ụdị ule ọhụrụ ndị e mere iji tụọ nkà nke nghọta. 

Eji ule ndị a chọpụta nkwarụ mmụta na nsogbu ndị ọzọ. Taa, a na-eji ule nghọta eme ihe maka ebumnuche dị iche iche, gụnyere ntinye akwụkwọ, nhọrọ ọrụ, na nyocha. Ewezuga uru na ọghọm, enwerekwa ihe ụfọdụ ị ga-atụle. Ka anyị lebakwuo anya n’akụkụ abụọ nke okwu a.

Kedu ihe bụ ule ọgụgụ isi?

Nnwale ọgụgụ isi bụ ule nke uche nke e mere iji tụọ ikike ọgụgụ isi na ikike ọgụgụ isi mmadụ. A na-eji ule ndị a n'ọtụtụ agụmakwụkwọ, ọrụ na ụlọ ọgwụ. Anyị mepụtara MemTrax iji nwalee ụdị ebe nchekwa a na-ejikọtakarị na ọrịa Alzheimer na dementia.

Ụdị ule a abụghị iji chọpụta otu nsogbu kama ka ọ bụrụ ule nghọta nke nwere ike nyochaa nsogbu nwere ike ime maka nyocha ọzọ. Tụkwasị na nke a, a na-eji ya chọpụta ma enwere ike inwe nsogbu uche na mpaghara ụfọdụ nke ụbụrụ nke chọrọ nlebara anya ọzọ. Batrị ule nyocha dị mgbagwoju anya dị ka nke CogniFit na-ewu - The Ntụle ọgụgụ isi Batrị (CAB) nwere ike ikpebi nke ọma akụkụ ụbụrụ nwere nsogbu. Inwe ezigbo ngwá ọrụ dị ka nke a nwere ike imeziwanye ụzọ ndị dọkịta na-elekọta ndị ọrịa ha ma na-eleba anya na mpaghara ụbụrụ na-egosi nsonaazụ adịghị mma na ọgwụ ụfọdụ maka imeziwanye.

Gịnị bụ cognition?

Echiche nke cognition bụ usoro uche nke a na-enweta ma ghọta ihe ọmụma site n'iji echiche, ahụmahụ, na mmetụta uche. Ọ gụnyere:

• Ikike iche echiche: Ikike iche echiche n'ezoghị ọnụ, ịtụgharị uche n'onwe ya na idozi nsogbu
• Ikike icheta: Ikike ịchekwa na weghachite ozi site na ncheta ncheta
• Ikike ịṅa ntị: Ikike ilekwasị anya na ọrụ na igbochi ihe ndọpụ uche
• Ikike iji asụsụ: Ikike ịghọta na iji asụsụ a na-asụ na ederede
• Ndozi nsogbu: Ikike iche echiche n'ezoghị ọnụ, ịtụgharị uche n'onwe ya, na idozi nsogbu
• Ọrụ nchịkwa: Ikike ịhazi, hazie na ịrụ ọrụ
• Ikike a na-ahụ anya: Ikike ịghọta na ịkọwa ozi anya

Kedu ihe ụfọdụ nyocha nyocha nke ọgụgụ isi?

Ndị na-esonụ bụ ụfọdụ ule nleba anya nleba anya nke merela ochie ma dị njikere iji ọrụ kọmputa ọgbara ọhụrụ dochie ya maka ịnakọta data ogologo oge:

1. Ọnụ ọgụgụ ọgụgụ isi nke Wechsler maka ụmụaka-Mbipụta nke ise (WISC-V) bụ ule ọgụgụ isi a na-ejikarị ụmụaka eme ihe.
2. Stanford-Binet Intelligence Scale bụ ule ọgụgụ isi ọzọ a na-ejikarị ụmụaka eme ihe.
3. Batrị Ntụle Kaufman maka ụmụaka bụ ule ọgụgụ isi na-ejikarị ụmụaka eme ihe.
4. Ule ọgụgụ isi mba ụwa (UNIT) bụ ule nghọta nke na-achọghị iji asụsụ.
5. The Cognitive Assessment System (CAS) bụ ule ọgụgụ isi na-ejikarị ndị okenye eme ihe.
   

Kedu ihe Nleba anya nke ọgụgụ isi na-atụ?

Nnwale nke ọgụgụ isi na-atụ ikike ọgụgụ isi na ikike mmadụ nwere. A na-eji ha chọpụta ma nsogbu na cognition nwere ike ịchọ nlebara anya ọzọ. 

Nlele ndị a abụghị nchoputa. Kama, ha na-enyere gị aka ikpebi ma ịchọrọ ịnwale ọzọ ma ọ bụ na ị nwere nsogbu ọgụgụ isi nke chọrọ nlebara anya. 

Ọ bụrụ na ị nwere nsogbu ịrụcha ọrụ kwa ụbọchị ma ọ bụ na-eche banyere ikike ọgụgụ isi gị, ọ nwere ike ịbụ ihe amamihe dị na ya ịkọrọ dọkịta gị gbasara ịnweta nyocha nyocha.

Kedu ka esi ejikwa ule ọgụgụ isi? 2d vs 3d

Ọka ọkachamara n'akparamàgwà mmadụ, dibia bekee, ma ọ bụ ọkachamara ọzọ zụrụ azụ na-enyocha ule ndị a. A ga-agwa onye na-anwale ule ka ọ rụchaa ọrụ ndị na-atụle ikike ọgụgụ isi dị iche iche.

Ka ọ dị ugbu a ndị ọkà n'akparamàgwà mmadụ enwebeghị mmasị ịgbanwe ule ọgụgụ isi ha na-eji na omume ha. Ijikwa pensụl na ule akwụkwọ ozugbo nleta ezughị ezu maka ịlele akụkụ ahụ dị mgbagwoju anya dị ka ụbụrụ karịsịa mgbe pathology nwere ike ibili ọtụtụ iri afọ tupu mgbaàmà mbụ. Anyị na-ahụ nke a dị ka ụzọ 2d maka nsogbu ahụ. Ụzọ 3d ga-abụ ime ka ndị mmadụ na-enyocha ihe ọmụma mgbe nile ka ihe ịrịba ama mbụ nke nsogbu nwere ike ibilite ma mee ka onye na-ahụ maka nlekọta mara ọkwa ka ọgwụgwọ wee dịkwuo irè karị. Na mgbakwunye, ụdị 3d a nwere ike inyere ndị nyocha aka ịgbanwe ụbụrụ ụbụrụ injinia site na iji AI ịchọpụta ihe na mgbe ihe ọghọm ndị a na-amalite.

Kedu ka ule ọgụgụ isi si dị iche na ule ọgụgụ isi?

Enwere ọtụtụ isi ọdịiche dị n'etiti ule ọgụgụ isi na ule ọgụgụ isi:

Nnwale ọgụgụ isi na-enyocha ikike ọgụgụ isi na ikike mmadụ nwere.

Emeberekwa ule nghọta iji tụọ ikike ọgụgụ isi na ikike mmadụ nwere. N'agbanyeghị nke ahụ, a na-ejikwa ya chọpụta ma enwere ike inwe nsogbu na cognition nke chọrọ nlebara anya ọzọ.

Enwere ike iji ule ọgụgụ isi maka ebumnuche mmụta ma ọ bụ ọrụ. A na-ejikwa ule nghọta maka ebumnuche mmụta na ọrụ, mana na mgbakwunye, nsonaazụ ule nwere ike iji ya chọpụta ọrịa.

Nnwale ọgụgụ isi na-enyocha echiche, ebe nchekwa na ikike idozi nsogbu. Nnwale ọgụgụ isi na-atụkwa ikike ndị a, mana ọ nwekwara ike tụọ ọrụ ndị isi, ikike ịhụ anya, na iji asụsụ.

Gwa m mkpa ule ọgụgụ isi pụtara.

Ha dị mkpa iji chọpụta ma ọ bụrụ na mmadụ na-ata ahụhụ site na nrụrụ aka, dị ka nsogbu nghọta dị nro. Site n'inyocha maka nkwarụ ọgụgụ isi, ndị na-agwọ ọrịa nwere ike ịghọta nke ọma ịdị njọ nke ọnọdụ ahụ na otu esi agwọ ya nke ọma. 

Nchọpụta mbụ na ọgwụgwọ nke adịghị ike nghọta dị mkpa iji gbochie ọnọdụ ahụ ka ọ bụrụ ihe dị njọ karị, dị ka mgbaka. Eji MemTrax ihe karịrị afọ 30 dị ka ule nchọpụta mmalite maka nsogbu ebe nchekwa dị mkpirikpi.

Kedu ihe kpatara ndị mmadụ ji achọ ule ọgụgụ isi?

Ihe ndị a bụ ụfọdụ ihe kpatara ndị mmadụ na-eji na-anwale ule ọgụgụ isi:

1. Iji guzobe nchoputa nke dementia ma ọ bụ nkwarụ ọzọ
2. Iji nyochaa maka mgbanwe na cognition (echiche, mmụta, na ebe nchekwa) ka oge na-aga
3. Iji nyere aka chọpụta ihe na-akpata dementia ma ọ bụ nkwarụ ọzọ
4. Iji nyochaa ụdị nkà iche echiche akọwapụtara, dị ka nlebara anya ma ọ bụ ọrụ onye isi
5. Ịhazi usoro ọgwụgwọ maka ịda mbà n'obi ma ọ bụ nkwarụ ọgụgụ isi ọzọ mgbe nsonaazụ ule gasịrị
6. Iji nyochaa mmetụta ọgwụgwọ maka ịda mbà n'obi ma ọ bụ nkwarụ ọgụgụ isi ọzọ
7. Iji chọpụta ma mmadụ nọ n'ihe ize ndụ maka ịmalite ịda mbà n'obi ma ọ bụ nkwarụ ọzọ.
   

Kedu ihe bụ Ọmụmaatụ nke Nnwale ọgụgụ isi?

Ndị na-esonụ bụ ọmụmaatụ ụfọdụ nke ule ọgụgụ isi nwere ike iji:

• Nnwale na-arịọ onye ọrụ ka ọ cheta otu eserese, okwu, ma ọ bụ ihe mkpali ndị ọzọ
• Ajụjụ ndị na-enyocha ihe ndị mmadụ na-eme kwa ụbọchị, mmetụta ha na-enwe maka ahụ ike ha, yana ka ndị ha hụrụ n'anya si akọ ọkwa ọgụgụ isi ha.
• Ọrụ idozi nsogbu mgbagwoju anya nke nwere ike ime ka ndị ọrụ na-atụgharị ihe, chọpụta ọdịiche dị n'etiti ihe mkpali, ma nwalee oke nke akụkụ dị iche iche nke cognition.
• Ịse ọrụ nwere ike ime ka onye ahụ see elekere, foto, ma ọ bụ ihe dị mfe ka onye ọkà n'akparamàgwà mmadụ na-eduzi ule ahụ wee nyochaa aka ọdịde.

Kedu ihe bụ akara ule ọgụgụ isi dị mma?

Ọ dabere n'ule a na-eme yana ndị mmadụ na-anwale. Dịka ọmụmaatụ, a na-ewere akara nke 26 ma ọ bụ karịa na MoCA dị ka ihe dị mma. A na-ewere akara nke 23-25 ​​dị ka nkwarụ dị nro, na akara nke 22 ma ọ bụ nke dị ala ka a na-ewere dịka mgbaka. 

Ka o sina dị, nyocha nke ọgụgụ isi bụ naanị otu ozi ị ga-atụle mgbe ị na-eme nchọpụta. Ekwesịrị iburu n'uche ihe ndị dị ka akụkọ ahụike ahụike na mgbaàmà.

Enwere ule ikike ịma ihe efu?

Ee, enwere ụfọdụ ngwọta n'efu maka nsogbu ọgụgụ isi dị n'ịntanetị. Ọ dị mkpa ịghọta na ule ndị a nwere ike ịbụ nke ezighi ezi ma ọ bụ enweghị ntụkwasị obi. Ọ bụrụ na ị na-eche banyere ahụike uche gị, ọ kacha mma ịhụ dọkịta ma ọ bụ ọkachamara ahụike ọzọ maka nyocha. Ụfọdụ ihe atụ nke ule ikike ọgụgụ isi n'efu bụ:

MemTrax Uche Uche:

Kedu uru ọ bara n'ule nyocha?

Ndị na-esonụ bụ ụfọdụ n'ime uru nyocha nke ọgụgụ isi:

Nyochaa maka mgbanwe na cognition:

Ọ na-enyere aka na nrịanrịa mbụ na ọgwụgwọ nke mmejọ uche, nke dị mkpa iji gbochie ọganihu n'ime ihe dị njọ karị, dị ka nkwarụ.

Nkwụsi ike nke uche:

Nnwale ọgụgụ isi na-enyekwa aka kwalite nkwụsi ike nke uche. Dịka ọmụmaatụ, Nnwale ebe nchekwa MemTrax bụ ule nyocha maka nhụsianya dị nro. Ọ na-enyere onye ọrụ aka ịmata ọrụ ọgụgụ isi ha ma rụọ ọrụ na ya iji melite ya. Nwalee otu a ka onye ọrụ tinye data ha wee lelee mgbanwe ndị nwere ike ime ka oge na-aga.

Ihe kpatara egwu:

Ọ na-enyere aka n'ịchọpụta ihe ndị dị ize ndụ maka ịda mbà n'obi na nkwarụ. Dịka ọmụmaatụ, Nnwale Ime nzọ ụkwụ bụ ihe nleba anya nke ọrụ ndị isi. Ọ nwere ike inye aka chọpụta ndị nọ n'ihe ize ndụ maka nchekasị na mgbaka na-ejighị n'aka.

Nyochaa Mmetụta Ọgwụgwọ:

Ọ na-enyere aka nyochaa mmetụta ọgwụgwọ maka mmejọ uche, dị ka mgbaka ma ọ bụ ọrịa Alzheimer. Dịka ọmụmaatụ, a na-eji ọnụọgụ nyocha nke ọrịa Alzheimer (ADAS-cog) iji nyochaa mgbanwe na cognition na ndị nwere ọrịa Alzheimer. Nnwale ndị a mere ochie sitere n'afọ ndị 1980, ekwesịrị iji ule kọmputa emezigharịrị ọhụrụ dochie ya.

Nnwale ikike ịma ihe efu:

Ee, enwere ọtụtụ ule ikike ịma ihe dị n'ịntanetị. Ọ bụrụ na ị na-eche banyere ahụike uche gị, ọ kacha mma ịhụ dọkịta.

Kedu ihe ụfọdụ ọghọm nke ule ikike ịma ihe?

Nnwale ikike ọgụgụ isi nwere ụfọdụ ọghọm, nke bụ ndị a:

Nnwale ọgụgụ isi nwere ike ịdị ọnụ. Dịka ọmụmaatụ, ọnụọgụ nyocha nke ọrịa Alzheimer (ADAS-cog) na-efu ihe dịka $350.

Nnwale ọgụgụ isi nwere ike na-ewe oge. MoCA na-ewe ihe dị ka nkeji iri atọ iji wuchaa. Nnwale ọgụgụ isi nwere ike ọ gaghị abụ nke ziri ezi ma ọ bụ ntụkwasị obi, ọkachasị ma ọ bụrụ na emechara ha na-enweghị nlekọta sitere n'aka ọkachamara ahụike.

Nnwale ọgụgụ isi nwere ike ọ gaghị enwe ike ịchọpụta ụdị mmebi ọgụgụ isi niile. Ọmụmaatụ, Obere-Mental State Examination (MMSE) nwere ike ọ gaghị enwe ike ịchọpụta adịghị nro dị nro. MMSE adịkwala ochie ma na-anọchite anya ngalaba nyocha enweghị ike ịnakwere teknụzụ ọhụrụ dịka ule ebe nchekwa MemTrax n'ịntanetị.

Nnwale ọgụgụ isi nwere ike ọ gaghị enwe ike ịchọpụta mmalite nke nrụgide uche. Dịka ọmụmaatụ, Nnwale Ime nzọ ụkwụ nwere ike ọ gaghị enwe ike ịchọpụta mmalite mmalite nke mbelata ọgụgụ isi.

Nnwale ọgụgụ isi nwere ike ọ gaghị enwe ike ịchọpụta ụdị mgbaka niile. Dịka ọmụmaatụ, Lewy Body Dementia Association's cognitive Screening Test (LBDA-cog) nwere ike ọ gaghị enwe ike ịchọpụta ụdị mgbaka niile.

Ihe kpatara MemTrax ji bụrụ ule ọgụgụ isi kacha mma

N'ikpeazụ, ule ọgụgụ isi a nwere ụfọdụ uru na ọ bụ ụzọ iji nweta ule nyocha n'ụwa nile nke ndị mmadụ nwere ike iji n'efu ka ọ bụ foto mara mma ma sụgharịa ya n'asụsụ 120+. Ọ bụrụ na ị na-eche banyere ahụike uche gị, ọ kacha mma ịhụ dọkịta ma ọ bụ ọkachamara ahụike ọzọ maka nyocha. Nnwale ebe nchekwa MemTrax na-atụle ụdị ebe nchekwa dị mkpirikpi nke metụtara Alzheimer na dementia.

Nnwale nke ọgụgụ isi nwere ike ọ gaghị achọpụta ụdị nkwarụ ọgụgụ isi niile, mana ọ nwere ike inye aka na nchọpụta mmalite na ọgwụgwọ. A ule nghota nwekwara ike inye aka chọpụta ihe ndị dị ize ndụ maka ọdịda ọgụgụ isi na mgbaka. Anyị nwere olileanya na akụkọ a enyerela gị aka. Ọ bụrụ na ị nwere ajụjụ ọ bụla, nweere onwe gị ịkpọtụrụ anyị na ibe kọntaktị anyị.